Т-55АМ2 ქართული არმიის სამსახურში

წარსულში ქართული არმიის სამსახურში მყოფი (სავარაუდოდ მცირე ნაწილი ეხლაც გამოიყენება სასწავლო მიზნებში) Т-55АМ2-ის მცირე მიმოხილვა.

Т-55АМ2 მე-11 ბრიგადის ფარეხებში

როგორც ცნობილია, 90-ინების ბოლოს, ედუარდ შევარდნაძის მთავრობამ თავდაცვის უწყებისთვის, რომელსაც მაშინ გენერალი დავით თევზაძე ედგა სათავეში, ჩეხეთის რესპუბლიკისგან 11 ცალი Т-55АМ2 და 1 ცალი სარემონტო-საევაკუაციო გამწე ВТ-55.შეიძინა. მანქანები ქართულ მხარეს 2000 წელს გადაეცა.

Т-55АМ2-ის ვიდეო მიმოხილვა (ჩეხურად)

Т-55АМ2 თავისი დროისთვის არ იყო ცუდი მოდერნიზაცია, მაგრამ 2000 წლისთვის ის კატასტროფულად მოძველებულ ტანკს წარმოადგენდა, თუმცაღა მაშინდელი ქართული არმიის ჯავშანტექნიკის ფონზე, თვის ის მაინც თანამედროვედ გამოიყურებოდა. ქვემოთ შევეცდები ამ ტანკის შესახებ მონაცემებს მოვუყარო თავი:

М2 თბილისი ქუჩებში, 2004 წლის 26 მაისი

Т-55АМ2 მისი წინამორბედის, Т-55А-ს, ღმა მოდერნიზაციას წარმოადგენს. მოდერნიზაცია ტანკის ყველა ძირითად მახასიათებელს შეეხო - დაყენდა ცეცხლის მართვის ახალი სისტემ "Hammer", ლაზერული დასხივების აღმომჩენი სისტემა SDIO და კოშკურისა და კორპუსის დამატებითი დაცვა. ტანკი ასევე აღიჭურვა ქვემეხის ახალი სტაბილიზატორითა და ქვემეხის თბოსაიზოლაციო გარსსაცმით.

ტანკების მცირე პარტია 9К116-ის ტიპი ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი სარაკეტო კომპლექსით აღიჭურვა, რომლის შემადგენლობაშიც 5 ცალი რაკეტა 9М117 შედის. ტანკზე ასევე დაყენდა გაუმჯობესებული საკვამლე მოწყობილობა TUCA, რადიოსადგურები R-173 და R-173P  და ფილტროსავენტილიაციო მოწყობილობა RADCHA 15/24. გაზრდილი წონის გამო მასზე უფრო მძლავრი ძრავისა და სავალ ნაწილში ახალი გაუმჯობესებული გრეხითი ღერძების დაყენება გახდა აუცილებელი.

კორპუსის შუბლაზე დაყენებული დამატებითი ჯავშნის სისქე 150 მილიმეტრია, ამასთან შუბლა ჯავშნის მთლიანი მედეგობა 250 მილიმეტრამდე გაიზარდა. ქიმებზე 10 მილიმეტრიანი რეზინის ეკრანებია განთავსებული. კოშურის შუბლის დამატებითი დაცვა ორი მოხსნადი სექციისგან შესდგება, რომლებიც პოლიურეთანით შევსებულ ფოლადის კოსნტრუქციებს წარმოადგენენ. ყოველი მათგანი 550 კილოს იწონის და კოშურაზე ორ-ორი ჭანჭიკითაა დამაგრებული.

ორიგინალი ძალური დანადგარი ადაპტირდა უფრო მძლავრ IN-55AM2 დონემდე, რომელშიც სიმძლავრე საწვავის შეფრქვევის კუთხის შეცვლითა და შემშვები და გამომშვები მილაკების რეგულირებით იქნა გაზრდილი. ამასთან ძრავა უფრო ეფექტური გაგრილების სისტემით აღიჭურვა - მასში წნევა 180 kPa-მდე გაიზარდა. ძრავაზე ასევე დამონტაჟდა დიაგნოსტიკური აპარატურა "WAS", რომელიც ოპტიკური და ხმოვანი სიგნალით აფრთხილებს ეკიპაჟს გამაგრილებელი სითხის, ზეთის წნევის, ზეთის ნაკლებობის და საწვავის რაოდენობის შესახებ.

ცეცხლის მართვის სისტემა Hammer-ზე მუშაობა 1981-1983 წლებში მიმდინარეობდა. ახალი სტაბილიზატორის წყალობით, წინამორბედთან შედარებით, გაჩერებული მდგომრაეობიდან სროლის სიზუსტე 6,4-ჯერ, ხოლო მოკლე გაჩერებებიდან - 3,6-ჯერ  გაიზრდა. თვითონ Т-55АМ2 1983-1986 წლებში შექიმნა.

მოდერნიზირებული ტანკების წარმოება 1985 წელს დაიწყო, ხოლო მწყობრში 1987 წელს ჩადგა. მოდერნიზაციის შედეგად გაუმჯობესდა - საცეცხლე შესაძლებლობები, მანქანისა და ეკიპაჟის დაცულობა, კომფორტი, ამძრაობა და სხვა ტაქტიკურ-ტექნიკური მახასიათებლები.

ოფიციალური მონაცემების თანახმად, 1997 წლამდე ჩეხური არმიის არსენალში 394 ცალი მოდერნიზირებული Т-54 და Т-55 იმყოფებოდა. ათასწლეულების ზღვარზე დაიწყო მწყობრიდან მათი ეტაპობრივი გაყვანა და დაკონსერვება. ნაწილი უტილიზაციას დაექვემდებარა, ნაწილი ექსპორტზე გაიყიდა. სწორედ აქედან მოხვდა საქართველოში 11 ცალი ჩეხური ტანკი. ქართულმა მხარემ შეკვეთა 1998 წელს განახორციელა,  კონტრაქტის ღირებულებამ 300 000 დოლარი შეადგინა. ამ ფასში 11 ტანკისა და 1 გამწის გარდა ქართულმა მხარემ სათადარიგო ნაწილებიც მიიღო.

Т-55АМ2 მე-11 ბრიგადის ფარეხებში

მწარმოებელი	Vojenský opravárenský podnik 025 Nový Jičín, s.p.
წარმოების წლები	1985-1990
რაოდენობა	450+
ეკიპაჟი	4
მასო-გაბარიტული მონაცემები:
წონა (ტ): საწვავის დამატებითი კასრებით კასრების გარეშე	41,5 41.9
სიგრძე ლულით წინ (მმ)	9000
კორპუსის სიგრძე (მმ)	6200
სიგანე (მმ)	3760
სიმაღლე (მმ) სენსორი SDIO საბრძოლო პოზიციაში სენსორი SDIO სამარშო პოზიციაში	3030 2400
კლირენსი (მმ)	340
დაცვა:
ჯავშანდაცვა	საბაზისო Т-55А, რომელიც აღჭურვილია: DOV - კოშურის დამატებითი დაცვით DOK - კორპუსის დამატებითი დაცვით          ZOD - გაძლიერებული ფსკერით          BOK - ანტიკუმულაციური საბორტე ეკრანებით        SODA – დაცვით აალებადი მასალებისგან (ნაპალმისგან)
ამძრაობა:
ძრავის მარკა	V-55AM2
ძრავის ტიპი	12 ცილინდრიანი, ოთხტაქტიანი, წყლით გაგრილებადი, დიზელის.
ბრუნვის მაქსიმალური მომენტი	2404 (± 98) Nm (1200 – 1400 ბრ/წთ)
წონა (კგ)	920
სიმძლავრე (ცხ.ძ)	620 (2000 ბრ/წთ)
სიჩქარეთა კოლოფის ტიპი (გადაცემათა რაოდენობა)	მექანიკური (5 წინ, 1 უკან)
მაქსიმალური სიჩქარე (კმ/სთ)	50
საშალო სიჩქარე (კმ/სთ)	20
სვლის მარაგი გზაზე (კმ): დამატებითი ავზებით ავზების გარეშე	650-715 500
სვლის მარაგი უგზოობაზე (კმ): დამატებითი ავზებით ავზების გარეშე	410-450 320
სვლადობა:
აღმართის დახრილობა	32°
დაგვერდება	30°
თხრილის სიგანე (მ)	2.5
ვერტიკალური კედელი (მ)	0.8
წყლის გადალახვა მომზადების გარეშე (მ)	1.4
შეიარაღება:
ქვემეხი	ტიპი Д10-T2СА/СK           კალიბრი 100მმ           სტაბილიზატორი: CM-2
მართვადი შეიარაღება	ზოგიერთი მანქანა აღჭურვილი ტანკსაწინააღმდეგო კომპლექს 9К116-1 «Бастион»-ით
მართვადი რაკეტების რაოდენობა საბრძოლო მარაგში	5
შეწყვილებული შეიარაღება	ტიპი ПКТ           კალიბრი 7,62
საზენიტო ტყვიამფრქვევი	ტიპი ДШКМ         კალიბრი 12,7