საბერძნეთის სატანკო ტენდერის მცირე მიმოხილვა

საბერძნეთის არმიის ახალი ტანკის პროგრამის ქრონოლოგია შემდეგნაირად გამოიყურება:

• 1996 წელი: დაიწყო და დასრულდა საბერძნეთის არმიაში „თანამედროვე ტექნოლოგიის ახალი ტანკის არსებობის აუცილებლობის კვლევა“
• 1996 წლის დეკემბერი: უმაღლესი სამხედრო საბჭოს მიერ ახალი ტანკის აუცილებლობის კვლევის დამტკიცება.
• 1998 წლის იანვარი: საბერძნეთის არმიის თანამედროვე ტანკის ტექნიკურ-ტაქტიკური მოთხოვნების ჩამოყალიბება.
• 1998 წლის 26 თებერვალი: უმაღლესი სამხედრო საბჭოს მიერ ახალი ტანკის ტექნიკურ-ტაქტიკური მოთხოვნების დამტკიცება.
• 1998 წლის 3 აგვისტო: გამოცდებზე მსოფლიო მაშტაბით ტანკების 8 მწარმოებელი იქნა მოწვეული (იტალიური Ariete, ბრიტანული Challenger-2E, ფრანგული Leclerc, გერმანული Leopard-2A5S, ებრაული Merkava Mk-III, ამერიკული M1A2 Abrams, რუსული Т-80У და უკრაინული Т-84) რვიდან ორმა, იტალიელებმა და ებრაელებმა, მიზეზთა გამო კონკურსში მონაწილეობაზე უარი განაცხადეს.
• 1998 წლის 14 ოქტომბრიდან 18 დეკემბრამდე: საბერძნეთში, ლიტოხოროს პოლიგონზე ექვსი ტანკის ოპერატიული გამოცდები მიმდინარეობდა.
• 1999 წლის 15 თებერვალი: საბერძნეთის თავდაცვის სამინისტროს გენერალურ შტაბს კომისიის დასკვნა წარუდგინეს.
• 1999 წლის 5 ოქტომბერი: 24 ცალი საევაკუაციო მანქანის, 12 ხიდგამდები მანქანის, 12 სასწავლო კორპუსის, 12 სასწავლო კოშკურის, 246 ცალი თანამედროვე ტექნოლოგიის ახალი ტანკის და სხვა სასწავლო საშუალებების შესაძენად „დაინტერესების მოთხოვნის“ (RFI: Request for Information) ოფიციალური წარდგენა.
• 1999 წლის 15 ნოემბერი: ექვსმა მონაწილე კომპანიამ საბერძნეთის RFI-ს საპასუხოდ ტექნოლოგიური შემოთავაზებისა და ეკონომიკური ფასდაკლების წარდგენა მოახდინა.
• 2001 წლის 4 იანვარი: საბერძნეთის არმიის „შეიარაღების გენერალურმა სამმართველომ“ მონაწილე კომპანიებს BAOF (Best and Final Offer) მოსთხოვა.
• 2001 წლის 19 იანვარი: ექვსმა კომპანიამ BAOF წარადგინა.
• 2001 წლის იანვრის ბოლო: ბერძნულმა მხარემ მწარმოებლებს მოსთხოვა წარმოდგენილი ტანკების ყველაზე თანამედროვე გასაყიდი მოდიფიკაციები, მათი ფასები და საბოლოო ეკონომიკური მაჩვენებლები. ფასდაკლების მესამე ჯერზე პროგრამის მთლიანი ღირებულება საგრძნობლად შემცირდა.
• 2002 წლის 1 მარტი: ბერძნულმა მხარემ 170 ცალი Leo-2-ის შეძენა გადაწყვიტა.
• 2003 წლის 1 მარტი: საბერძნეთსა და KMW-ს შორის ხელი მოეწერა ტანკების ყიდვის ხელშეკრულებას.
• 2008 წლის 30 მარტი: საბერძნეთში, ქსანთის პეტროხოროში, XXV სატანკო ბრიგადის ბაზაზე Leo-2HEL ოფიციალურად იქნა მიღებული ქვეყნის არმიის შეიარაღებაში.

პროგრამის დაწყებისთვის (1996 წელს) საბერძნეთის არმიაში 1735 მოქმედი ტანკი ირიცხებოდა. ეს CEF-ის მიერ ნებადართული მაქსიმუმი იყო. მთლიანად სატანკო პარკის შემადგენლობა შემდეგნაირად გამოიყურებოდა:

• M-60A3 – 312
• M-60A1 – 357
• M-48A5MOLF – 395
• M-48A3MOLF – 400
• M-48A5 - 304
• M-48A3 – 11
• Leo-1GR – 105
• Leo-1V – 170
• Leo-1A5 – 77

თურქეთის არმიას იმ დროისთვის შემდეგი სატანკო პარკი გააჩნდა:

• M-60A3 – 658
• M-60A1 – 164
• M-48A5T2 – 760
• M-48A5T1 (მსუბუქად გაუმჯობესებული M-48A5) – 1560
• M-48A5T5 – 183
• Leo-1T1 (ანუ გაუმჯობესებული Leo-1A3, რომელიც ბერძნული Leo-1GR საპირწონე იყო) - 227
• Leo-1T2 (ანუ Leo-1A1A4) – 170

P.S. მთლიანობაში თურქეთს CEF-ის შეთანხმების ზონაში (ATTU ზონა) ნებადართული ჰქონდა 2795 ტანკის ყოლა. ამ ზონის გარეთ, ანუ სამხრეთ-აღმოსავლეთ თურქეთში, ნებისმიერი რაოდენობის ტანკების ყოლა შეეძლო. 

ბერძნების მიერ განხორციელებული სატანკო შესყიდვა 1 959 824 581 (თითქმის ორი მილიარდი) ევრო დაჯდა. აქედან მწარმოებელს ტექნიკის და საწარმოო ხაზის მოწყობის საფასურად 1 659 000 000 ევრო გადაეცა, დანარჩენის სხვადასხვა გადასახადებში და ფინანსურ ოპერაციებში წავიდა. აღნიშნულ თანხაში ბერძნულმა მხარემ 170 Leo-2A6-ის გარდა შეიძინა 183 ცალი Leo-2A4 (თითო 50 000 ევროდ) და საჩუქრად მიიღო 150 ცალი Leo-1Α5.

რა მოხდა 1998 წლის შემოდგომაზე ლიტოხოროს პოლიგონზე

 - მსოფლიოს ექვსი საუკეთესო ტანკი პირველად შეეჯიბრა ერთმანეთს. ამას გარდა ტანკმშენებლობის აღმოსავლური და დასავლური სკოლებიც ერთმანეთს პირველად დაუპირისპირდნენ.

გამოცდების მიზანს ტექნიკის მონაცემების რეალურ-ოპერატიულ პირობებში შემოწმება წარმოადგენდა. რაც როგორც წესი მწარმოებლის რეკლამას ხშირად არ ემთხვევა. უნდა გაზომილიყო ისეთი მონაცემები, როგორებიცაა - აჩქარება, მაქსიმალური სიჩქარე, სვლის მარაგი, სტაბილიზაციის ხარისხი და სხვა.

სვლის მარაგი - შემოწმდა დიდ დისტანციაზე, ლიტოხოროდან პოლიკასტრომდე არსებულ გზაზე და მოიცავდა შერეულ სავალ ნაწილს  (ასვალტი და გრუნტი). ყველა ტანკი ბერძნული საწვავით ერთდროულად გამართეს, კოლონაში ჩააყენეს და გზას გაუყენეს. მიზანს ტანკების საწვავის გამომუშავებამდე სვლა წარმოადგენდა. შედეგად იმ რიგით, რომელითაც ტანკები დადგნენ, მათი შეფასებაც მოხდა. საწვავის გამომუშავების შემდეგ პირველი გზაზე M1A2 დადგა, ეს გასაგებიცაა, მისი აირტურბინა კლასიკურ დიზელებთან შედარებით დიდი რაოდენობით საწვავს წვავს. ტანკის მიერ გავლილი მანძილი ან კი იყო დანარჩენებთან შედარებით მცირე, მაგრამ მწარმოებლის მიერ გაცხადებულზე მეტი მაინც გამოდგა. საუკეთესო მაჩვენებელი ფრანგულ Leclerc-ს ჰქონდა, რომელიც... „გაჩერებას არ აპირებდა“. ეს მისი მცირე წონის (სხვა დასავლურ ტანკებთან შედარებით 10 ტონით მსუბუქი) და იმ დროისათვის ზეთანამედროვე 1500 ცხენისძალიანი დიზელის ძრავა MTU MB-883-ის დამსახურებაა, აღნიშნულ ძრავას, Leo-2-ზე დაყენებულ MTU MB-873-თან შედარებით, დაბალი წვა ახასიეთებს. ფრანგული ტანკის ანალოგიური ძრავა ეყენა ბრიტანულ Challenger-2E-ზეც, მაგრამ მისი მძიმე წონა სვლის მარაგს ამცირებდა.

GIAT-ის გუნდი ტანკ Leclerc-ს გამოცდებზე გასასვლელად ამზადებს

60% აღმართი ყველა მონაწილისთვის საშინელ გამოცდას წარმოადგენდა. ტანკები აღმართზე უსაფრთხოდ უნდა ასულიყვნენ და ჩამოსულიყვნენ და ამას გარდა შუა გზაში უნდა გაჩერებულიყვნენ, ძრავა ჩაექროთ, შემდეგ დაექოქათ და წინ ან უკან დაგორების გარეშე დაძრულიყვნენ. წინაღობა იდეალურად გაიარა Leclerc-მა, საკმაოდ კარგი შედეგი აჩვენეს  M1A2-მა და Leo-2A5S-მა, დანარჩენ სამ მონაწილეს წინაღობის დაძლევაში პრობლემები ჰქონდათ.

ტანკ Leclerc-ის და Т-80У-ს მიერ 60% ზედაპირის გავლის მომენტი. დააკვირდით რუსული ტანკის მუხლუხებიზ ზაყრდენი ზედაპირის უმეტესი ნაწილი ბეტონს არ ეხება

Challenger-2E და Т-80У სანგრის გადალახვის მომენტში

Challenger-2E-მ  ვერტიკალური წინაღობის გავლის მომენტში თითქმის მთელი რეზინის სატერფულები დაკარგა

აბსოლიტური გამოცდა მაინც დღისა და ღამის სროლები გამოდგა. ლიტოხოროს პოლიგონის უსწორმასწორო გრუნტი სტაბილიზატორისთვის დიდ პრობლემას წარმოადგენდა. ტანკებს არასწორ რელიეფზე მოძრაობისას დაშვებულ სიჩქარეზე მეტი სიჩქარით უნდა ემოძრავათ. აღნიშნულ ტესტში აღმოსავლეთის ტანკებმა საგრძნობი ჩამორჩენა უჩვენეს. დასავლეთის ტანკებიდან საუკეთესი გერმანული Leo-2A5S იყო, რომელმაც სროლებში იდეალური შედეგი უჩვენა, რაც სტაბილიზატორისა და ცეცხლის მართვის სისტემის იდეალურად მუშაობის დამსახურებაა. Leopard-თან ძალიან ახლოს იყო M1A2, მესამე და მეოთხე ადგილები შესაბამისად Leclerc-მა და Challenger-2E-მ გაინაწილეს.

M1A2-ისთვის განკუთვნილი M-865 ტიპის პრაქტიკული გასროლების პალეტი და მათი ტაკში ჩატვირთვის მომენტი

Leclerc-ის ქვეკალიბრული ჭურვების პალეტი და ჭურვების ჩატვირთვის მომენტი ავტომატურ დამტენში

სავალი ნაწილის შემოწმება შემდეგნაირად მოხდა - წარმომადგენლები გააფრთხილეს რომ ტანკები იდეალურ მდგომარეობაში მოეყვანათ და ტესტისთვის მოემზადებინათ. ჰორიზონტალურ ასვალტიან გზაზე ტანკები მაქსიმალური სიჩქარის განვითარების შემდეგ მხოლოდ მუხრუჭის დახმარებით უნდა გაჩერებულიყვნენ და ისევ დაძრულიყვნენ. ეს ექსტრემალური დამუხრუჭება მანქანებს ათჯერ უნდა გაემეორებინათ. უკრაინულმა და რუსულმა ტანკებმა აღნიშნული ტესტი ბოლომდე ვერ შეასრულეს, დასავლური ტანკებიდან პირველი, მეორე და მესამე ადგილები შესაბამისად Leclerc-მა, Leo-2A5S-მა და M1A2-მა გაინაწილეს.

ტანკების საბოლოო შეფასება

კონკურსში მონაწილე ტანკები მთლიანობაში შემდეგნაირად შეფასდა:

   სხვებთან შედარებით Leopard-2A5S წინიდან ყველაზე კარგად დაცული იყო და იყო ერთადერთი, რომელის კოშკურის ზედა მხარის დაცვაზეც მწარმოებელს სერიოზულად ჰქონდა ნაფიქრი. საცეცხლე გამოცდებზე იდეალური შედეგი უჩვენა, იყო საკმაოდ საიმედო და ეკიპაჟისთვის კომფორტული და ერგონომიული.

   M1A2 Abrams ჯავშნის მხრივ მეორე საუკეთესო იყო. ამერიკელები ბერძნებს ტანკს „გაღარიბებული ურანის“ (Depleted Uranium) ჯავშნის გარეშე სთავაზობდნენ (DU ჯავშნის ექსპორტი დღესაც აკრძალულია). ტანკი საკამაოდ ზუსტი გამოდგა და ეკიპაჟისთვის განსაკუთრებული ერგონომიით გამოირჩეოდა. მანქანა იყო საიმედო და ტესტებზე მხოლოდ ერთი ძირითადი მინუსი აღმოაჩნდა - ეს მისი აირტურბინული ძრავა იყო, რომელიც საწვავს დიდი ყლუპებით ყლაპავდა. 

 Leclerc-მა, რომელიც ფრანგების მიერ რამდენიმე წლით ადრე, გაერთიანებული არაბული ემირატებისთვის შეთავაზებული ვარიანტისგან მცირედით განსხვავდებოდა, ორმაგი შთაბეჭდილება დატოვა: იდეალური კორპუსი და ძალური დანადგარი (ანუ გერმანული ფირმების, RENK-ისა და MTU-ს, ბოლო თაობის დიზელის ძრავა და სიჩქარეთა კოლოფი, ეგრეთ წოდებული Europack), შესანიშნავი ჰიდროპნევმატური საკიდარი და მონაწილეთა შორის წონა-სიმძლავრის საუკეთესო შეფარდება. ეს ყველაფერი მას განსაკუთრებით სწრაფსა და მოქნილს ხდიდა და ამ ყველაფერთან ერთად საწვავის დაბალი წვით გამოირჩეოდა. ჯავშნის მხრივ, წინა ორ დასავლურ ტანკთან შედარებით, უფრო სუსტად გამოიყურებოდა (Leo-2A5S და M1A2 ამ კუთხით ყოველთვის გამოირჩეოდნენ), თუმცაღა მისი წონის გათვალისწინებით მისი დაცვა ალბათ ძალიან მაღალ დონეზე იყო. კოშკურა, სრულიად ავტომატიზირებული დამტენით, ძაან მეწინავე ინოვაციას სთავაზობდა მომხმარებელს, თუმცა პრაქტიკაში სრულიად ავტომატური მუშაობის რეჟიმში მოლოდინი ვერ გაამართლა და გამუდმებით იჭედებოდა და ფუჭდებოდა. მეორეს მხრივ ტანკი ეკიპაჟის ერგონომიულობითაც არ გამოირჩეოდა (ძირითადად არსებული სივრცის სიმცირის გამო), ამავე მიზეზით პრობლემატური იყო შეიარაღების, მაგალითად შეწყვილებული ტყვიამფრქვევის, მომსახურება. სიზუსტის მხრივ თავი კარგად, მაგრამ არა საუკეთესოდ, წარმოაჩინა. 

   Challenger-2E მთლიანად უარყოფითი სიურპრიზი გამოდგა. მიუხედავად იმისა რომ, კონკურსზე წარმოდგენილი ვარიანტი ფრანგული ტანკის ანალოგიური Europack-ის ტიპის ძალური დანადგარით იყო აღჭურვილი, მაღალ სიჩქარეებზე გადართვისას ხშირად ფუჭდებოდა, რაც ძალური დანადგარიდან სავალ ნაწილზე ამძრაობის გადაცემის პრობლემების ბრალი იყო. სავარაუდოდ Challenger-2-ზე არსებული 1200 ცხენისძალიანი ძრავის 1500 ცხენისძალიანის ძრავით შეცვლისას არ მოხდა კინეტიკური სქემის სათანადო შესწავლა და ძრავაზე მორგება, რაც მანქანის სავალი ნაწილის მწყობრიდან ხშირ გამოსვლას იწვევდა. ასევე უარყოფითი სიურპრიზი იყო მისი გარეკლამებული ჯავშანაიც. მანქანა დიდი წონით და Leo-2A5S და M1A2-თან შედარებით სუსტი ჯავშნით გამოირჩეოდა, თვით 10 ტონით მსუბუქი Leclerc-იც კი თითქმის არ ჩამორჩებოდა ბრიტანულ ტანკს დაცვაში. 

მანქანა არც დიდი სიზუსტით არ გამოირჩეოდა, იყო ერთადერთი, რომელიც 120 მილიმეტრიანი კუთხვილი ლულით იყო აღჭურვილი და სამი ნაწილისგან შემდგარ გასროლებს მოიხმარდა (ჭურვი, მუხტი და ასაალებელი კაფსულა. ეს მაშინ როდესაც უკრაინელებიც და რუსებიც ორი ნაწილისგან, ჭურვისა და მუხტისაგან, შემდგარ გასროლებს მოიხმარენ და ბრიტანელებისგან განსხვავებით ამას ავტომატური დამტენით აკეთებენ). თუმცა მანქანას დადებითი მხარეც ჰქონდა: ის ხანგრძლივი სამხედრო გამოცდილების მქონე არმიის რიგებში მსახურობდა და იყო ერთადერთი, რომელსაც კოშკურაში ჰქონდა ტუალეტი და ტრადიციული ბრიტანული ჩაის მოსადუღებელი წყლის მადუღარა. 

   რუსული Т-80У საბჭოთა ტანკმშენებლობის სკოლის კლასიკური წარმომადგენელი იყო. მის ძირითად პრობლემას, იმ მომენტისთვის პროტოტიპის დონეზე არსებული, ნახევრადავტომატური სიჩქარეთა კოლოფი წარმოადგენდა, რომელიც ხშირად გამოდიოდა მწყობრიდან. მანქანამ სიზუსტეში დაბალი შედეგები უჩვენა, ასევე დაბალი იყო ეკიპაჟის ერგონომიულობა. ამას გარდა, ორი სისტემა, რომელიც მწარმოებლის განცხადებით, მას დასავლურ ოპონენტებთან შედარებით წინ აყენებდა, ანუ ელექტრო-ოპტიკური ხარვეზების სისტემა და 6 კილომეტრზე მოქმედი ლაზერით მართვადი სატანკო რაკეტა, პრაქტიკაში არასაიმედო გამოდგა და მოსალოდნელი შედეგები ვერ უჩვენა. 

   უკრაინული Т-84-იც მთლიანობაში რუსული ტანკივით დახასიათდა, მაგრამ კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მინუსით, ის ორტაქტიანი დიზელის ძრავით, რომელიც გეგმიურად წვავდა ზეთს, და მექანიკური სიჩქარეთა კოლოფით იყო აღჭურვილი და რუსული მანქანისგან განსხვავებით საჭის ნაცვლად მართვის ბერკეტებით იმართებოდა. სწორედ ამიტომ ბერძნები ამ ტანკზე ხუმრობით ამბობდნენ „მის სამართავად სამი ხელია საჭიროო“ (მოსახვევში მძღოლ-მექანიკოსს სიჩქარის შეცვლა რო მოენდომებინა, ამას მხოლოდ მესამე ხელის არსებობის შემთხვევაში მოახერხებდა). ასევე აღსანიშნავია რომ მანქანა ეკიპაჟის გადაღლილობას იწვევდა - სვლის მარაგის შემოწმებისას დაღლილობის მიზეზით ბერძნული ეკიპაჟი უკრაინული ეკიპაჟით შეცვალეს.
1999 წლის იანვარში საბერძნეთის არმიის გენერალურ შტაბს კონკურსის შედეგები წარუდგინეს, ქულების მიხედვით ადგილები შემდეგნაირად განაწილდა:

1. Leopard-2A5S – 78,3
2. M1A2 Abrams – 72,95
3. Leclerc – 71,92
4. Challenger-2E – 69,89
5. Т-80У – 59,2
6. Т-84 – 56,3

Challenger-2E ტენდერის უარყოფითი სიურპრიზი გამოდგა

გერმანული Leopard-2A5S და უკრაინული Т-84 (478ДУ2) ლიტოხოროს სატანკო პოლიგონზე

ლიტოხოროს პოლიგონი, საცეცხლე გამოცდების შედეგები - სამიზნე M-48

ქვეკალიბრული ფრთასხმული ჯავშანგამტანი ჭურვის კვალი M-48-ის კოშკურაზე

M-48-ს კორპუსზე მხებით გავლილი გერმანული ქვეკალიბრული DM-33

ქვედა ორ ფოტოზე Challenger-2E-ს კუთხვულულიანი ქვემეხის ნამუშევარი M-48-ს კოშკურაზე

ისევ M-48-ს კოშკურა და ამჯერად გამჭოლი ნახვრეტით  - ამერიკული 120მმ-ნი ქვეკალიბრული KE-W ნამუშევარი

M-48-ს კოშკურა. M1A12 ტიპის  ტანკის  M830A1 HEAT-MP-T კუმულაციური ჭურვის მიერ გაკეთებული ნახვრეტი

Challenger-2E-დან გაშვებული, HESH-ის ტიპის ჭურვის შედეგი M-48-ის კოშკურაზე. ან კი გახვრეტა არ მომხდარა, მაგრამ შიგნიდან იმხელა ფოლადის "დისკები" ააგლიჯა ტანკს რომ, ეკიპაჟს გადარჩენის შანსები ძალიან მცირე ჰქონდა (თუმცა ეს ხომ HESH-ის მუშაობის პრინციპია)

დამატებითი ფოტოები იხილეთ შემდეგ ბმულზე - საბერძნეთის სატანკო ტენდერი ფოტოებში

დღის ფოტო - PT-91 და M1A1

პოლონური PT-91 და აშშ-ს საზღვაო ქვეითების M1A1 მრავალეროვნულ სწავლება SABER STRIKE-17-ზე

საზენიტო-სარაკეტო-საარტილერიო კომპლექსი "Роман"

რუსეთის საჰაერო სადესანტო ძალებისთვის (ВДВ) განკუთვნილი საზენტიტო-სარაკეტო-საარტილერიო კომპლექსი  "Роман" . როგორც ცნობილია, ეს ამ მანქანის პირველი მეტ-ნაკლებად ხარისხიანი ფოტოსურათია. ცნობისთვის მანქანა 2А72 ტიპის, 30 მილიმეტრიანი ავტომატური ქვემეხითაა აღჭურვილი.

ჰიდროპნევმატური Abrams-ი

სანამ სტატიას წაიკითხავთ, გთხოვთ გადახვიდეთ მითითებულ ბმულზე (ყავისფრად მონიშნული ტექსტი) და მოიწონოთ ჩვენი სამხედრო თემატიკის გევრდი - No Man's Land

................................................................................................................................................................................

როგორც ჩანს აშშ-ი 2000-იანების დასაწყისში მოულოდნელად ამოტივტივდა ჰიდროპნევმატურად მართვადი სატანკო საკიდრის თემა. ნამდვილად არ ვიცი რისი მიღწევა სურდათ სამხედროებს ამ პროგრამის რეალიზაცით - მაგრამ როგორც იტყვიან, ცდების შედეგები სახეზეა.

ამ პროგრამის განხორციელების რალური მიზეზების შესახებ ამჯერად მხოლოდ მკითხაობა შეგვიძლია. ნუ როგორც მინიმუმ ეგრევე ჩანს რომ, ქვემეხის დახრის კუთხის ქვედა ზღვარი მკვეთრად გაიზარდა, რაც ტანკს კარგად დაცული გორაკების უკნიდან ცეცხლის წარმოების გაზრდილ შესაძლებლობებს აძლევს - თავის მხრივ ეს ტანკის ტაქტიკურ შესაძლებლობებს აფართოებს. ასევე გადახრა შესაძლებელია უკანა მხარესაც და ამის შედეგად ლულის აწევის კუთხეც იზრდება - რაც მთელ რიგ შემთხვევებში სასარგებლოც კი იქნება. სრულიად სხვა საქმეა თუ რა ჯდება ეს ყველაფერი და რამდენადაა ამ თანხის დახარჯვა გამართლებული.

და რამდენადაც ისევე ჩვეულებრივი გრეხვითი ღერძებით მოგორავე Abrams-ების მიხედვით შემიძლია ვიმსჯელო, ამ პროგრამაში „რაღაცამ არ გაამართლა“. როგორც ჩანს პროგრამის მთლიანი ღირებულება იმ მომენტში საერთაშორისო დაძაბულობის ვარდნის ფონზე საკმაოდ მაღალი გამოდგა და თემა მომავლისთვის სათავსოში გადაინახეს. მაგრამ როგორც მე მეჩვენება, ამ გამოცდების შედეგები შეიძლება ახალ ტანკში იქნას გამოყენებული, რომლის შესახებაც ჭორები კარგა ხანია დადის. რათქმა უნდა M1 Abrams ძალიან კარგი ტანკია, მაგრამ მისი უსასრულოდ მოდერნიზაციაც გამორიცხულია.

ზბიგნევ ბჟეზინსკი - ამონარიდი წიგნიდან "დიდი საჭადრაკო დაფა"

ამონარიდი წიგნიდან "დიდი საჭადრაკო დაფა" - უკომენტაროდ, უბრალოდ წაიკითხეთ:

ისტორიამ გვაჩვენა, რომ ერთხელ მოპოვებული ეროვნული დამოუკიდებლობა ინფექციურია და მხოლოდ უზომო გარეშე ძალის გამოყენებით შეიძლება მასზე უარი ათქმევინო ვინმეს.
არადა დღევანდელ რუსეთს ძველი იმპერიის ძალადობრივი მეთოდებით აღდგენის თავი ნამდვილად არ აქვს. ის ძალიან სუსტია, ჩამორჩენილი და თქვენ წარმოიდგინეთ, ძალზე ღარიბიც კი ამ ურთულესი მისიისთვის.
მხოლოდ დროის საკითხია, როდის გააცნობიერებს რუსეთის სოციალური ელიტა, რომ პუტინის რკინის ხელის პოლიტიკას წარმატების შანსები არ აქვს. ადრე თუ გვიან მას მოუწევს დათმოს პრეზიდენტის პოსტი. ამის შემდეგ კი, დიდი ხანი არ გავა და თავად რუსი ხალხი დაასკვნის, რომ თუ წინსვლა სურთ, მოუწევთ გახდნენ თანამედროვე, დემოკრატიული და, შეიძლება წამყვანი ევროპის ქვეყანაც კი.

THE FINANCIAL TIMES, 2014

ფაქტობრივად, საბჭოთა სამხედრო ძალა და შიში, რომელსაც ის უნერგავდა დასავლეთ წარმომადგენლებს ხანგრძლივი დროის მანძილზე, ფარავდა მეტოქეთა შორის არსებულ ასიმეტრიას. ამერიკა იყო გაცილებით მდიდარი, გაცილებით დაწინაურებული ტექნოლოგიების განვითარების სფეროში, გაცილებით მოქნილი და მოწინავე სამხედრო სფეროში და გაცილებით შემოქმედებითი და მიმზიდველი სოციალურ ურთიერთობაში. იდეოლოგიური ხასიათის შეზღუდულობა, ასევე ძირს უთხრიდა საბჭოთა კავშირის შემოქმედებით პოტენციალს, რომელიც მის სისტემას ხდიდა სულ უფრო და უფრო უძრავს, ეკონომიკას კი სულ უფრო მფლანგველსა და ნაკლებკონკურენტუნარიანს სამეცნიერო-ტექნიკურ სფეროში. მშვიდობიანი შეჯიბრის მსვლელობაში სასწორის პინა აუცილებლად ამერიკის სასარგებლოდ უნდა გადაწეულიყო.

საბოლოო შედეგებზე არსებითი ზეგავლენა მოახდინა კულტურულმა მოვლენებმაც. კოალიცია, რომელსაც ამერიკა მეთაურობდა, ძირითადად დადებითი სახით აღიქვამდა ამერიკის პოლიტიკური და სოციალური კულტურის მრავალ ატრიბუტს. ამერიკის ორმა ყველაზე მნიშვნელოვანმა მოკავშირემ ევრაზიის კონტინენტის დასავალეთ და აღმოსავლეთ პერიფერიებში - გერმანიამ და იაპონიამ - თავისი ეკონომიკა აღადგინეს ამერიკელებისადმი თითქმის თავშეუკავებელი აღტაცების კონტექსტში. ამერიკა ფართოდ აღიქმებოდა, როგორც მომავლის წარმომადგენელი, როგორც საზოგადოება, რომელის აღტაცებასა და ღირსეულ მიმბაძველობას იმსახურებდა.

მისგან განსხვავებით, რუსეთი კულტურულ ურთიერთობებში იწვევდა ზიზღს ცენტრალური ევროპის თავისი ვასალების უმრავლესობის მხრიდან და კიდევ უფრო მეტს თავისი მთავარი და სულ უფრო დაუყოლიებელი აღმოსავლეთელი მოკავშირის - ჩინეთისგან. ცენტრალური ევროპის წარმომადგენლებისათვის რუსეთის ბატონობა ნიშნავდა დასავლეთ ევროპისა და მისი ქრისტიანულ-რელიგიური ტრადიციებისგან იზოლაციას, იმისგან, რასაც ისინი, ფილოსოფიისა და კულტურის თვალსაზრისით, თავიან სახლად მიიჩნევდნენ. უფრო მეტიც, ეს ნიშნავდა ხალხის ბატონობას, რომელსაც ცენტრალური ევროპის მაცხოვრებლები, ხშირად უსამართლოდაც, კულტურული თვალსაზრისით, თავისზე დაბლა მდგომებად თვლიდნენ.

ჩინელები, რომელთათვის სიტყვა „რუსეთი“ ნიშნავდა „მშიერ მიწას“, კიდევ უფრო აშკარად ავლენდნენ ზიზღს. მართალია, თავდაპირველად ისინი მხოლოდ ხმადაბლა ედავებოდნენ მოსკოვის პრეტენზიას საბჭოთა მოდელის უნივერსალურობის უპირატესობაზე, მაგრამ ჩინეთის კომუნისტური რევოლუციის ათწლედში, მოსკოვის მეთაურობის აკვიატებული იდეოლოგიის უარყოფის დონემდე ამაღლდნენ და აშკარადაც კი, დაიწყეს ჩრდილოელი მეზობლის - ბარბაროსისადმი ზიზღის დემონსტრირება.

და ბოლოს, თავად საბჭოთა კავშირის მოსახლეობის 50%, რომელიც არ ეკუთვნოდა რუს ეროვნებას, ასევე უგულებელყოფდა მოსკოვის ბატონობას. არარუსი მოსახლეობის თანდათანობითი პოლიტიკურიუ გამოფხიზლება ნიშნავდა, რომ უკრაინელებმა, ქართველებმა, სომხებმა, აზერბაიჯანელებმა დაიწყეს საბჭოთა ხელისუფლების, როგორც უცხო იმპერიული ბატონობის იმ ხალხის მხროდან თავზე მოხვეულად მიჩნევა, რომელსაც ისინი, კულტურული თვალსაზრისით, არ თვლიდნენ თავისზე მაღლა მდგომ ხალხად. შუა აზიაში ეროვნული მისწრაფებები შეიძლება სუსტი იყო, მაგრამ ხალხთა განწყობილება იქ თანდათანობით ღვივდებოდა იმის შეგნებით, რომ ისინი ისლამურ სამყაროს მიეკუთვნებოდნენ, რასაც საფუძველს უმტკიცებდა დეკოლონიზაციაზე საყოველთაოდ გავრცელებული ცნობები.

ადრე არსებული, საკმაოდ მრავალი იმპერიის მსგავსად, საბჭოთა კავშირი საბოლოოდ აფეთქდა შიგნიდან და ნაწილებად დაიყო, იქცა იმდენად არა სამხედრო დამარცხებისა, რამდენადაც დეინტეგრაციის პროცესის მსხვერპლად, რომელიც დაჩქარებულ იქნა ეკონომიკური და სოციალური პრობლემებით. მისი ბედი, მეცნიერების იმ ფრთიანი გამოთქმის დამამტკიცებელ საბუთად იქცა, რომ:

„იმპერიები“, თავისი არსით, არასტაბილურები არიან, რადგან დამორჩილებული ელემენტები, თითქმის ყოველთვის, უპირატესობას ანიჭებენ ავტონომიის უფრო მაღალ დონეს, კონტრელიტები კი, ასეთ ელემენტებში, შესაძლებლობის გაჩენის დროს, თითქმის ყოველთვის, ნაბიჯებს დგამენ უფრო მეტი ავტონომიის მისაღწევად. ასეთი თვალსაზრისით, იმპერიები არ ინგრევიან, ისინი ნაწილებად იშლებიან, ჩვეულებრივ, ძალიან ნელა, თუმცა კი, ზოგჯერ არაჩვეულებრივად სწრაფად“¹.

1 Donald Puchala – The History of the Future of International Relations/Ethics and International affairce – 1944 №8 p. 183.

პირველი ეგვიპტური Ка-52

არაბულ ინტერნეტრესურსებზე (კერძოდ,www.facebook.com -ზე არსებული "Egypt Defense Portal") გამოჩნდა „ნ.ი. საზიკინის სახელობის არსენევის საავიაციო კომპანია „პროგრესის““ აეროდრომზე («Арсеньевская авиационная компания «Прогресс» имени Н.И.Сазыкина») გადაღებული ეგვიპტისთვის აწყობილი Ка-52 ტიპის პირველი საექპორტო ვერტმფრენების ფოტოსურათები. ფოტოსურათების ხარისხის მიხედვით ისინი ვიდეოდან ამოჭრილი კადრები უნდა იყოს. ფოტოებზე როგორც მინიმუმ ეგვიპტის ფერებში შეღებილი, საბორტე „312“ და „313“ ნომრების მქონე, ორი ვერტმფრენია აღბეჭდილი. როგორც ცნობილია Ка-52-ების პირველი პარტია ეგვიპტეში 2017 წლის გვიან ზაფხულში იქნება გაგზავნილი.

შეგახსენებთ რომ, მანამდე საწარმოო „Прогресс“-მა გაავრცელა ეგვიპტის შეკვეთით აწყოვილი, მაგრამ ჯერ კიდევ შეუღებავი Ка-52-ების გამოცდების ფოტოები.

2015 წელს ეგვიპტემ "Рособоронэкспорт"-თან ხელი მოაწერა Ка-52 ტიპის 46 ცალი ვერტმფრენის შეძენას, რომელთა მიწოდებაც 2-17-2019 წლებში უნდა განხორციელდეს. აღნიშნული ხელშეკრულება ამ ტიპის ვერტმფრენის პირველი საექსპორტო შეკვეთაა. ეგვიპტისთვის განკუთვნილ Ка-52-ებს ცხვირის ქვეშ საშტატო ოპტიკურ-ელექტრონული ГОЭС-451-ის ნაცვლად დაყენებული, „მეცნიერულ-საწარმოო კორპორაცია „პრეცეზიული ხელსაწყოთმშენებლობის სისტემების““ («Научно-производственная корпорация «Системы прецизионного приборостроения» შემოკლებით «НПК «СПП») მიერ შექმნილი, ოპტიკურ-ელექტრონული სამიზნე სისტემა, ОЭС-52 გამოარჩევს. 2014 წელს «НПК «СПП» მიერ გაკეთებული განცხადების თანახმად, ეს საწარმოო 2016 წლისთვის გეგმავდა ОЭС-52-ების წარმოების დაწყებას და 2016-2019 წლებში შემკვეთს ორმოცდაათამდე ამ ტიპის სისტემის მიაწოდებდა.

პირველად სისტემა ОЭС-52-ის დემონსტრირება 2015 წლის აგვისტოში, ავიასალონ МАКС-2015-ზე გამოყვანილმა, სახომალდო Ка-52К-მ განახორციელა. 2016 წლის აგვისტოში გამოჩნდა ამ სისტემით აღჭურვილი კომპანია „კამოვის“ კუთვნილი საცდელი Ка-52 (საბორტე ნომერი „ყვითელი 51).

ОЭС-52-ით აღჭურვილი პირველი ეგვიპტური Ка-52

როგორც ჩანს, ОЭС-52 შექმნილია ფრანგული ოპტიკურ-ელექტრონული სისტემა Safran (Sagem) Strix ბაზაზე, რომელიც თავის მხრივ Airbus Helicopters Tiger-ის ტიპის საბრძოლო ვერტმფრენებზე გამოიყენება. 2013 წელს, ავიასალონ МАКС-2013-ზე რუსულ „Камов“-სა და ფრანგულ Sagem-ს შორის ხელი მოეწერა Ка-52 ტიპის ვერტმფრენებზე Strix-ის სისტემის ახალი ოპტიკურ-ელექტრონული სისტემების დაყენების განზრახვის პროტოკოლს.

წყარო:

Первые Ка-52 для Египта

რა იყიდა საუდის არაბეთმა ამერიკისგან 110 მილიარდ დოლარად

როგორც ცნობილია, აშშ-ს პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა, 2017 წლის 20 მაისს, საუდის არაბეთში ვიზიტის დროს, ელ-რიადში საუდელების უმაღლეს ხელმძღვანელობასთან ხელი მოაწერა 109,7 მილიარდი აშშ დოლარი ღირებულების ხელშეკრულებების პაკეტსა და სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობის ორმხრივ მემორანდუმებს.

ამ მთლიანი თანხიდან მხარეებს შორის რეალურად მხოლოდ „უცხოეთში სამხედრო გაყიდვების“ (Foreign Military Sales - FMS) ხაზით ნებადართული 12,5 მილიარდი დოლარის ღირებულების რვა პაკეტია შეთანხმებული და მათზე ფორმალურად ხელი ერთი დღით ადრე, 19 მაისს მოეწრა.

დანარჩენი 95,2 მილიარდი დოლარი მხოლოდ ტრამპის მიერ საუდელებთან 20 მაისს ხელმოწერილ, 34 პუნქტიან მემორანდუმში ფიგურირებს. ამ 34 სავარაუდო ხელშეკრულებაზე მოლაპარაკებები ჯერ კიდევ გაგრძელდება, ამასთან ამ სიაში შედის ისეთი პოტენციური ხელშეკრულებები, რომლებიც ეხება როგორც „უცხოეთში სამხედრო გაყიდვების“ ხაზს, ასევე ამერიკული კომპანიების მიერ „პირდაპირი კომერციული გაყიდვების“ ხაზს (Direct Commercial Sales - DCS).

ამი შესახებ ბლოგზე უკვე დაიწერა - 110 მილიარდიანი კონტრაქტი აშშ-სა და საუდის არაბეთს შორის

8 ივნისს ამერიკულ რესურს "Defense News"-ზე გამოქვეყნდა განხილვის სტადიაში მყოფი იმ შეთანხმებების სია, რომლებიც ამერიკულ-საუდური 20 მაისის მემორანდუმში შევიდა. როგორც რესურსი იუწყება, მონაცემები „თეთრი სახლის იმ დოკუმენტებიდანაა აღებული, რომლებიც "Defense News"-ის ხელში აღმოჩნდა და სხვა წყაროებმაც დაადასტურეს“. გამოქვეყნებულ სიაში მოყვანილია როგორც უკვე გაფორმებული ასევე ჯერ განხილვის სტადიაში მყოფი 84,8 მილიარდი დოლარის ღირებულების ხელშეკრულებები. რესურსის განცხადების თანახმად, ღირებულების ყველა ციფრი სავარაუდოდა და მოლაპარაკებებზე ჯერ კიდევ მიმდინარეობს მათი გახილვა.

სია შემდეგნაირად გამოიყურება:

• 13.5 მილიარდი დოლარი THAAD-ის შვიდი ბატარეისთვის. მიწოდების სავარაუდო დრო 2023-2026წ.წ.  

• 4.46 მილიარდი დოლარ 104000 ცალი ხუთი სახეობის (GBU 31v3, GBU-10, GBU-12, GBU-31v1, GBU-38) საავიაციო მართვადი ბომბებისთვის.  

• 6.65 მილიარდი დოლარი საუდის არაბეთის არმიის შეიარაღებაზე მყოფი საზენიტო-სარაკეტო კომპლექს Patriot-ების მოდერნიზაციისთვის. სამუშაოები 2018-2027 წლებში განხორციელდება.  

• 2 მილიარდი დოლარი მსუბუქი საიერიშო თვითმფრინავებისთვის (“light close air support” aircraft). პროგრამა არაა დაკონკრეტებული, მაგრამ სავარაუდოდ ეს თვითმფრინავები იმავე ტიპისა უნდა იყოს, რომელსაც აშშ-ს საჰაერო ძალები პროგრამა OA-X-ის ფარგლებში აირჩევს.  

• 2 მილიარდი დოლარი “TASS & Strategic ISC.” სახელით აღნიშნული ახალი თვითმფრინავები. TASS ნიშნავს “Tactical Airborne Surveillance System” - სავარაუოდ ეს იქნება სახმელეთო დაზვერვის იმავე ტიპის თვითმფრინავები, რომლებსაც აშშ-ს თავდაცვის სამინისტრო ამოირჩევს არსებული Boeing E-8 JSTARS-ის შესაცვლელად. მიწოდება სავარაუდოდ 2024 წელს უნდა დაიწყოს.  

• 5,8 მილიარდი დოლარი Lockheed Martin C-130J Super Hercules-ის ტიპის 20 სამხედრო-სატრანსპორტო თვითმფრინავისთვის და სამი KC-130J ტიპის სატრანსპორტო-საწვავგამმართველის თვითმფრინავისთვის. მიწოდება სავარაუდოდ 2022-2026 წლებში.  

• 6,25 მილიარდი დოლარი საუდის არაბეთის საჰაერო ძალების Boeing F-15 ტიპის გამანადგურებლების პარკის 8 წლიანი სერვისული უზრუნველყოფისთვის, პლიუს 20 მილიონი დოლარი F-15C/D ტიპის გამანადგურებელების მოდერნიზაციის პერპსექტივების შესასწავლად.  

• 2 მილიარდი დოლარი უცნობი რაოდენობის Mk VI ტიპის საყარაულო კატერებისთვის (ადრე დაგეგმილი იყო 1,2 მილიარდად 30 ცალი Mk VI ტიპის საყარაულო კატერების შეძენა)  

• 6 მილიარდი დოლარი კომპანია Lockheed Martin-ის ოთხი ცალი ფრეგატისთვის - საუბარია Multi-Mission Surface Combatant (MMSC) ტიპის ხომალდებზე, რომლებიც თავის მხრივ Lockheed Martin-ის მიერ აშშ-ს საზღვაო ძალებისთვის შექმნილი Freedom-ის ტიპის „ლიტორალური სამხედრო ხომალდების“ (Littoral Combat Ship - LCS) განვითარებას წარმოადგენს. მიწოდება 2025-2028 წლებში განხორციელდება.  

• 2,35 მილიარდი დოლარი საუდის არაბეთის არმიის შეიარაღებაზე მდგარი М2 Bradley-ს ტიპის 400 ცალი ქსმ-ის მოდერნიზაციისთვის.  

• 1,35 მილიარდი დოლარი М2 Bradley-ს ტიპის 213 ცალი ახალი ქსმ-ის მიწოდებისთვის.  

• 1,5 მილიარდი დოლარი 180 ცალი ჰაუბიცის (სავარაუდოდ საუბარია М777А2 ტიპის 155 მილიმეტრიან ბუქსირებად ჰაუბიცებზე) შესაძენად, მიწოდება 2019-2022 წლებში დაიწყება.  

• 18 მილიარდი დოლარი C4I სისტემებისთვის და მათი ინტეგრაციისთვის, დეტალები არაა დაკონკრეტებული.  

• 800 მილიონი დოლარი “Remote Sensing Satellites” ტიპის ორი სადაზვერვო თანამგზავრისთვის.  

• 4 მილიარდი დოლარი ბალისტიკური რაკეტების გაშვების ადრეული აღმომჩენი ორი ცალი თანამგზავრისთვის (Space Based Early Warning Systems). ალბათ ირანულ ბალისტიკურ რაკეტებზეა საუბარ.  

• 40 მილიონი დოლარი თანამგზავრული კავშირის პროგრამის ფარგლებში კვლევებისთვის (“SATCOM Definitization”).  

• 2 მილიარდი დოლარი Sikorsky MH-60R Seahawk-ის ტიპის 14 სახომალდო ვერტმფრენისთვის  

• 1,8 მილიარდი დოლარი Sikorsky UH-60 ტიპის (სავარაუდოდ აშშ-ს საჰაერო ძალების მიერ შესყიდვის სტადიაში მყოფი HH-60W ტიპის ვერტმფრენების ანალოგი) 30 ცალი სამძებრო-სამაშველო ვერტმფრენისთვის.  

• 930 მილიონი დოლარი - საფასური რომელიც სიაშია შეყვანილი, მაგრამ Lockheed Martin-მა ის ცალკე გამოაცხადა. საუბარია საუდურ კომპანია Taqnia-სთან ხელმოწერილი შეთანხმებაზე, რომლის ფარგლებში საუდის არაბეთში Sikorsky S-70i International Black Hawk-ის ტიპის 150 ვერტფმრენის ასაწყობი ხაზი უნდა მოეწყოს.

ჩამონათვალში ასევე შევიდა ბოლო კვირებში გამოცხადებული კიდევ სამი შეთანხმება - 662 მილიონ დოლარად საუდის არაბეთისთვის Lockheed Martin  AN/TPQ-53(V)-ის ტიპის საარტილერიო პოზიციის აღმომჩენი 26 ცალი რადიოლოკაციური სადგურის მიწოდება და ასევე ამერიკული მხარის მიერ საუდის არაბეთის საჰაერო ძალების (750 მილიონ დოლარის საფასურად) და საუდის არაბეთის საზღვაო ძალების (250 მილიონ დოლარად) პირადი შემადგენლობის წვრთნების გაგრძელება. 

წყარო:

Revealed: Trump's $110 billion weapons list for the Saudis