სანამ სტატიას წაიკითხავთ, გთხოვთ გადახვიდეთ მითითებულ ბმულზე (ყავისფრად მონიშნული ტექსტი) და მოიწონოთ ჩვენი სამხედრო თემატიკის გევრდი - No Man's Land
................................................................................................................................................................................
თანამედროვე ბრძოლის ველზე დაკიდული ცეცხლი მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს უპირატესობის მოპოვებას. დღეისთვის საცეცხლე მხარდაჭერის აქტუალურობა საკმაოდ მაღალ დონეზეა - როგორ კვლევებმა უჩვენა პირველ მსოფლიო ომში დანაკარგების 60 პროცენტი არტილერიამ გამოიწვია, მეორე მსოფლიო ომში ამ მაჩვენებელმა 70 პროცენტი შეადგინა, ხოლო უკრაინის აღმოსავლეთში მიმდინარე კონფლიქტში წარუმატებლობის 80% სწორედ დაკიდულტრაექტორიანი სისტემების, არტილერიისა და ნაღმტყორცნების, დამსახურებაა.
რკინის ფარდი დაცემის შემდეგ NATO-მ სწორედ ეს სისტემები დატოვა უყურადღებოდ. ამიტომაც არაა გასაკვირი რომ ალიანსი ამ სფეროში ჩამორჩება რუსეთსა და ჩინეთს - როგორც რაოდენობით, ასევე ხარისხით. თუმცაღა ბევრი რუსული და ჩინური სისტემა ჯერ დანერგვის სტადიაშია და ასათვისებლად კიდევ რამდენიმე წელიწადს საჭიროებს. მაგალითად რუსული 2С35, რომელიც ოფიციალური ცნობების მიხედვით საშტატო ჭურვებს 80 კილომეტრზე ისვრის, მის საპირწონედ კიდევ გერმანული PzH2000-ის საშტატო გასროლა DM121 Boattail მოხლოდ 30 კილომეტრზე მოქმედებს.
მთლიანობაში, დასავლეთში გამოყენებული სალულე არტილერია, მცირე მოქმედების დიაპაზონით ხასიათთდება. ეს დასავლეთმა აღიარა და საპასუხოდ მთელი რიგი პროექტები იქნა წამოწყებული. მაგალითად აშშ-ს არმიამ წამოიწყო პროგრამა ERCA (Extended Range Artillery Cannon - გაზრდილი სროლის მანძილის სალულე არტილერია), რომლის მიზანსაც აშშ-ს არტილერიის სროლის მანძლის 70-100 კილომეტრამდე გაზრდა წარმოადგენს. ამ მიმართულებით მუშაობა ბუნდესვერმაც დაიწყო და არტილერიის მოქმედების რადიუსის გასაზრდელად პროგრამა "Future Indirect Fire mid-range significantly" წამოიწყო. ასევე გადაწყდა PzH2000-ების რაოდენობის გაზრდაც - 2031 წლისთვის გერმანიის არმიაში მათი რაოდენობა 81-დან 108-მდე გაიზრდება.
აუცილებლად უნდა ვიცოდეთ, რომ სალულე არტილერიის სროლის მანძლის 75 და 100 კილომეტრამდე გაზრდს მოთხოვნა არ ნიშნავს იმას, რომ მტრის სიღმეში ამ მანძილზე მოხდება სამიზნიზ განადგურება, ეს რა თქმა უნდა სასურველია, მაგრამ დღეს არსებული სადაზვერვო საშუალებებიდან გამომდინარე მსგავსი მიზნით ამ მანძილზე მოქმედება წარმოუდგენელია. ეს მანძილი საშუალებას გვაძლევს საკუთარი ტერიტორიის დიდი სიღრმიდან ვიმოქმედოთ. ის ასევე მოსახერხებელია დუელის შემთხვევაში, როდესაც მას სიღრმიდან შეუძლია პასუხი დაუბრუნოს მოწინააღმდეგეს.
გერმანელების მიერ PzH2000-სთვის დამზადებული საარტილერიო მოქანავე ნაწილი Rheinmetall 155-mm/52, სამხრეთ აფრიკა, ალკამპანეს პოლიგონი. გამოცდებზე დადასტურტა გათვლებით მიღებული გაზრდილი სროლის მანძილი
მოკლევადიანი გადაწყვეტილება
პირველი გზა გულისხმობს გერმანიის არტილერიის შეიარაღებაზე M1711 ტიპის ჭურვების მიღებას. აღნიშნული ჭურვები უკვე დგას ჰოლანდიის არმიის შეიარაღებაზე. M1711 ტიპის ჭურვს ფსკერზე პიროტექნიკული მუხტი უყენია, რომელიც ლულაში გასროლის დროს აქტიურდება და ჭურვის უკან წარმოქმნის დამატებით წნევას და ამგვარად ამცირებს ლულაში არსებული პარაზიტული წნევის გავლენას. ეს ხერხი იწვევს ჭურვის აეროდინამიკური მაჩვენებლების გაუმჯობესებას, რაც მისი წონისა და საწყისი სიჩქარის ზრდის გარეშე იწვევს სროლის მანძილის ზრდას. ამ ხერხით მიიღწევა 40 კილომეტრამდე სროლის მანძილი.
მეორე ხერხი - ითვალისწინებს უფრო მძლავრი დენთის მუხტის გამოყენებას. Rheinmetall-ის თანახმად, ჰაუბიცის ქვემეხის წნევის ზღვრული მაჩვენებელი 350 MPa-ს უდრის. ამ ზღვურლი პარამეტრის მიღწევა მე-6 მუხტის გამოყენებითაც კი ვერ ხერხდება. ამ არსებული სიმძლავრის რეალიზაციისთვის შემოთავაზებულია Nitrochemie-ს 52-23 Topcharge მუხტების გამოყენება, რომელიც Rheinmetall-ისა და RUAG-ის ერთობლივი ნაწარმია. Topcharge-ს დახმარებით შესაძლებელია 990მ/წმ საწყისი სიჩქარის მიღწევა (მე-6 მუხტით ეს მაჩვენებელი 945მ/წმ-ს უდრის), რაც ჭურვების საწყისი მონაცემებიდან გამომდინარე, მათი სროლის მანძილის 17%-ით ზრდას გამოიწვევს. სამხრეთ აფრიკაში გამოცდებზე ამ გამოთვლილ მანძილე უკეთესი მაჩვენებლები იქნა მიღწეული.
მესამე ხერხი - იტვალისწინებს საკუთარი სერიული ჭურვების, Assegai M2005 V-LAP-ის გამოყენებას იტვალისწინებს. V-LAP აბრევიატურაა და იშიფრება როგორც "Velocity Enhanced Long Range Artillery Projectile" (გაუმჯობესებული სიცქარის მქონე გაზრდილი მანძილის საარტილერიო ჭურვი). ამ სახელის ქვეშ იმალება გაზრდილი სარაკეტო ძრავით აღჭურვილი ჭურვი. სარაკეტო ძრავს ნაწილობრივ უკავია ასაფეთქებელი მასალის ადგილი. სავარაუდოდ M2005 V-LAP-ის 4 კილოგრამიანი ასაფეტქებელი მასალა საკმარისია სამაიზნის ზუსტი დარტყმით განადგურებისთვის, თუმცა ამ შემთხვევაში ჭურვის კორპუსს დაგეგმილი ფრაგმენტაცია ექნება.
L52 PzH2000-ის, Topcharge-ს და M2005 V-LAP-ის კომბინაცია გასულ თვეში სამხრეთ აფრიკაში Rheinmetall-ის მიერ იქნა გამოცდილი, რომლის დროსაც მიღწეული იქნა 66 943 მეტრი სროლის მანძილი.
ჩვეულებრივი ჭურვით და გაუმჯობესებებით მიღწეული მონაცემები (გამოთვლილი და რეალურად მიღებული)
ხანგრძლივადიანი გადაწყვეტილება
რადგანაც დიდ მანძილზე სროლის დროს ჭურვები გარე ფაქტორების უფრო ხანგრძლივ გავლენას განიცდიან (მაგალითად ვერტიალური ქარი), სამიზნეზე აცილებაც უფრო დიდია. ამიტომაც 50 მეტრიანი აცილების მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად დიდ მანძლებზე აუცილებელი იქნება ტრაექტროიის რეაქტიული მაკორექტირებლის შემოღება, მსგავსი ტექნოლოგია გამოიყენება Northrop Grumman Innovation Systems-ის მიერ შემუშავებელ მაკორექტირებელ ბლოკ PGK-ში (Precision Guidance Kit). ტრაექტორიის 2-D კორექტირების ყველა სისტემა გაზრდილი წინაღობის სგამო საშუალოდ 10%-ით ამცირებს სროლის მანძილს, ამიტომაც ეფექტური 75 კილომეტრი სროლის მანძილის მისაღწევად აუცილებელი იქნება ფაქტიური 83 კილომეტრი მანძილის რეალიზაცია, რათა მოხდეს დანაკარგის კომპენსირება.
L52 და L60 სიგრძის ლულები
კომპანიის დაანგარიშებით, აღნიშნული მანძილების მისაღწევად აუცილებელი იქნება ქვემეხში წნევის 500 MPa-მდე გაზრდა და 29 ლიტრი მოცულობის სახაზინო ნაწილის შემოღება. ამ შემთხვევაში ლულის სიგრძე 60 კალიბრამდე (L60) უნდა გაიზარდოს და მისი სიგრძე მიახლოებით 9,3 მეტრი გახდება (დღეს არსებული PzH2000-ის 52 კალიბრიანი L52 ქვემეხის სიგრძე 8,06 მეტრია).
ამას გარდა Rheinmetall-მა საკუთარი დაანგარიშების საფუძველზე დაადგინა, რომ ყველა ეს ღონისძიება ზუსტი ჭურვების სროლის მანძილ 155 კილომეტრამდე გაზრდის, რაც ბუნდესვერის მიერ დასახულ ამოცანასთან შედარებით 50%-ით მეტია.
დასკვნა
სხვადასხვა ჭურვებითა და ლულებით მიღწეული სროლის მანძილები
