Saturday, May 21, 2016

ოპერაცია "ერაყის თავისუფლება" (OIF) - ბრძოლების მცირე ანალიზი (ნაწილი მესამე)

მოყვანილი ანალიზის პირველი ორი ნაწილი იხილეთ შემდეგ ბმულებზე:

ბაღდადის ცენტრში სადამ ჰუსეინის ძეგლის დემონტაჟი


ხუთშაბათი, 3 აპრილი, დღე მე-15
ამერიკული ძალები ბაღდადის კარიბჭესთან

ამერიკელების ბაღდადთან მიახლოებისას აშკარა ხდება რომ რესპუბლიკური გვარდიის ის ოთხი დივიზია, რომელსაც როგორც ვარაუდობდნენ წინააღმდეგობა უნდა გაეწია, ფაქტიურად განადგურებულია. ქვეითთა მე-3 დივიზიის მეწინავე რაზმებს სულ რამდენიმე კილომეტრი აშორებს ბაღდადის ცენტრის დასავლეთით მდებარე სადამის საერთაშორისო აეროდრომს. საოცრად მცირე დროში მოახერხა ამერიკულმა ჯავშანტექნიკამ ამ ნახტომის გაკეთება და ამით თვითონ ოპერაციის დამგეგმარებლები დატოვა გაოცებული. როგორც გაერთიანებულ შტაბში ვარაუდობენ, დედაქალაქთან მიახლოებასთან ერთად გაიზრდება ერაყელთა წინააღმდეგობაც. ამერიკელი გენერალ ლეიტენანტის, ვინსენტ ბრუკსის თანახმად, ქვეითთა მე-3 დივიზიის ჯავშანტექნიკა ბაღდადთან ახლოსაა, მაგრამ არაა გამორიცხული რომ მომდევნო დღეებში ძლიერ წინააღმდეგობას წააწყდნენ. როგორც ვარაუდობენ, რესპუბლიკური გვარდიის დივიზიების გადარჩენილი ძალები, რომლებიც ბაღდადის სამხრეთიდან დაცვაზე იყვნენ პასუხისმგებლები, ქალაქში გადაჯგუფდნენ და იქ ქალაქის მძიმე ბრძოლებისთვის ემზადებიან. ქიმიური იარაღის გამოყენების საფრთხე წინა დღეებთან შედარებით უფრო მცირე დონით, მაგრამ კვლავ არსებობს. ქვეითთა მე-3 დივიზიისა და საზღვაო ქვეითების 1-ლი საექსპედიციო  კორპუსის სწრაფი წინსვლა აშკარად ტაქტიკური წარმატებაა, მაგრამ უნდა აღინიშნოს რომ ამ წარმატებას გზად ბევრი წინააღმდეგობის, როგოებიცაა მაგალითად სნაიპერთა მუდმივი ცეცხლი და ნაღმური ომი, დაძლევა მოუწია. სპეციალური დანიშნულების ქვედანაყოფები გამოყენებული იქნა „ბაათის“ პარტიის შენობებისა და მართვის ცენტრების დასაკავებლად, რითაც ხელი შეეშალა მათ მიერ ადგილობრივი მოსახლეობის წინააღმდეგობის ორგანიზებას. სპეცჯგუფ „Delta”-ს რაზმმა ბაღდადიდან 56 კილომეტრში მდებარე სასახლე Thar Thar დაიკავეს, სადაც როგორც ცნობილი იყო პერიოდულად სადამ ჰუსეინი და მისი ვაჟები ისვენებდნენ. სასახლეში არავინ არ აღმოჩნდა, თუმცა სპეცრაზმელებს მნიშვნელოვანი ინფორმაციის შემცველი დოკუმენტაცია ჩაუვარდა ხელში. ამერიკულმა ძალებმა მთლიანად დაიკავეს ქალაქი ნაჯაფი, პარამილიტარისტულმა დაჯგუფებებმა და ფედაინებმა იარაღი დაყარეს და მოსახლეობას შეერივნენ. 101-ე საჰაერო სადესანტო დვიზიის ქვედანაყოფებმა ქალაქში წინააღმდეგობის ერთი კერა გაანადგურეს. საბრძოლო მოქმედებები მას შემდეგ შეწყდა რაც საშინაო პატიმრობაში მყოფმა შიიტი მუსულმანების ერთ-ერთმა სულიერმა ლიდერმა მორწმუნეების მიმართ ამერიკელებისადმი წინააღმდეგობის გაწევის შეწყვეტის მოთხოვნა გაავრცელა. 173-ე საჰაერო სადესანტო ბრიგადა ჩრდილოეთ ერაყში, ქალაქ ირბილთან, თავდაცვით პოზიციებზე გამაგრდა და დაუსახელებელი ერაყული ძალების წინააღმდეგ საბრძოლველად მოემზადა. წინა ღამით, ბრიგადის ბაზიდან, რომელიც აეროდრომ Harir-ზე მდებარეობდა, 60 კილომეტრის მოშორებით, ქალაქი ირბილის შემოგარენში პარაშუტისტთა ერთმა ბატალიონმა (Task Force Red Devil) სტრატეგიული მნიშვნელობის პოზიცია დაიკავა. პოზიციაზე ბატალიონის გაშლამ ხელი შეუწო ქურთი მებრძოლების მიერ დაკავებული ავტონომიური ტერიტორიის დასტაბილურებას და რაიონში მყოფი ერაყული ძალებისკენ მძლავრი მესიჯი გამოდგა, რომლებიც მიხვდნენ რომ ქურთებზე იერიშს შესაძლოა მძიმე შედეგები მოჰყოლოდა. Harir-ის აეროდრომის დასაცავად ბატალიონის დონის ქვედანაყოფია დატოვებული, რომელიც ბრიგადის მხარდასაჭერად საჰაერო გზით გადმოსროლილი არმიისა და საჰაერო ძალების უსაფრთხოებას უზრუნველყოფს. დასავლეთით, ქალაქ მოსულის დასაცავად, ერაყელთა მე-5 კორპუსი ახალ პოზიციებზე გაიშალა, ხოლო ერაყული არმიის ქვეითთა მე-16 დივიზია სამხრეთით, ბაღდადისკენ დაიძრა. კიდევ ერთი, სავარაუდოდ კორპუსის დონის, შენაერთი ქალაქ კირკუკის დასაცავადაა გაშლილი. წინა ღამით უცნობი მიზეზით ჩამოვარდნილი, დაბომბვის ოპერაციაზე გაფრენილი F/A-18C-ს დაკარგული პილოტის მოსაძებნად სპარსეთის ყურეში ავიამზიდ USS Kitty Hawk-ის გემბანზე „ძებნისა და ევაკუაციის საბრძოლო“ (CSAR) ჯგუფი იქნა გადასროლილი.


პარასკევი, 4 აპრილი, დღე მე-16
ბრძოლები ბაღდადის აეროპორტისთვის

ბაღდადიდან 10 მილის მოშორებით ამერიკული ძალები დედაქალაქის მთავარი აეროპორტის დასაკავებლად ბრძოლებს აწარმოებენ. ქვეითთა მე-3 დივიზიის მეწინავე ჯგუფებს, სანამ აეროპორტის პერიმეტრზე შეაღწევდნენ, გზად რამდენიმე სუსტი წინააღმდეგობის კერის დაძლევა მოუწიათ, რის შემდეგაც პარასკევს დილით აეროპორტის სამხრეთ ნაწილი დაიკავეს. რამდენიმე საათით ადრე უცნობი მიზესი გამო ერაყის დედაქალაქში ელექტრომომარაგება გაითიშა. საწყისი ეჭვების მიუხედავად, ყატარში, მოკავშირეების ცენტრალურმა სარდლობამ განაცხადა რომ ელექტროენერგიის გათიშვაში ამერიკული ძალების ხელი არ ურევია.
მთლიანობაში სამოცდაათ M1A2 Abrams-ის ტიპის ტანკი და სამოცი ქსმ M2 Bradley, რომლებიც მე-3 დივიზიის მე-2 ბრიგადას ეკუთვნოდა, მდინარე ევფრატის (ქალაქ კარბალას ჩრდილოეთით) გაყოლებით დაიძრა და დედაქალაქიდან 5 მილის მოშორებით რაიმე წინააღმდეგობის გარეშე დაიკავა „1“ და „8“ საგზაო არტერიები. პარალელურად დივიზიის 1-ლი ბრიგადა აეროპორტის დასაცავად გადასროლილ ერაყულ მოტოქვეით ასეულთან და სპეცდანიშნულების ბატალიონთან ჩაება ბრძოლაში. მაგრამ ერაყული ელიტარული დივიზიის, „მედინას“, წინააღმდეგობა არასაკმარისი გამოდგა, მისი შემადგენლობა B-52-ბის, A-10-ებისა და AH-64D-ების სისტემატური იერიშების შედეგად განადგურებული აღმოჩნდა. ამერიკელთა დანაკარგები ფაქტიურად სადაზვერვო მისიით წინ გაგზავნილი რამდენიმე აფეთქებული Hummer-ითა და მათი ეკიპაჟებით შემოიფარგლა.
ქვეითთა მე-3 დივიზიის პირველმა M1A2 Abrams-ის ტიპის ტანკებმა აეროპორტის პერიმეტრზე ღამის სიბნელეში შეაღწიეს და ერაყელთა ყველა წინააღმდეგობა ჩაახშეს. „სადამის საერთაშორისო აეროპორტის“ დაცვაზე პასუხისმგებლებმა უკანასკნელ სასოწარკვეთილ მოქმედებებს მიმართეს და მეგაფონით მოსახლეობას აეროპორტის დაცვისკენ მოუწოდეს, თუმცა უცნობია თუ რა გამოხმაურება მოყვა ამ მოწოდებას. გამთენიისას ამერიკელთა კონტროლის ქვეშ აეროპორტის დიდი ნაწილი იმყოფებოდა (რომელიც მანამდე ასაფრენ-დასაფრენი ბილიკის მწყობრიდან გამოყვანის მიზნით F-15E-ს ტიპის მრავალფნუქციური გამანადგურებლით იქნა დაბომბილი). გასაწმენდი დარჩა აეროპორტის ჩრდილოეთ ნაწილი და დიდი მიწისქვეშა თავშესაფარი, რომელშიც, დათვალიერების მიზნით, ამერიკელმა სპეცრაზმელებმა შეაღწიეს. ოთხსაათიანი მძიმე ბრძოლების შედეგად განადგურდა 15 ერაყული ტანკი და 7 ჯავშანმანქანა, მოკლული იქნა 83 ერაყელი სამხედრო. ამერიკული მეთაურობა ხაზს უსვამს რომ ეს წარმატება ხელს უწყობს ოპერაციის შემდგომ მსვლელობას და რომ აეროპორტის დაკავებით გამოირიცხა ქვეყნის მეთაურობის საჰაერო გზით გაქცევის მცდელობა. ამას გარდა ამერიკელების ხელში დიდი აეროპორტი აღმოჩნდა, რომელიც საჭიროების შემთხვევაში გამოყენებული იქნება როგორც დამხმარე ძალის ასე ლოჯისტიკური ტვირთების გადასასროლად.
ამერიკულმა ძალებმა ბაღდადამდე მისვლა და მის გარშემო სტრატეგიული მნიშვნელობის პოზიციების დაკავება მოახერხეს. ხუთშაბათს დილით, ბაღდადის შემოგარენში, ამერიკულ ძალებსა და რესპუბლიკურ გვარდიას შორის ბრძოლებმა თავის პიკს მიაღწიეს. ამ მომენტისთვის ამერიკულმა ავიაციამ ერაყული ელიტარული ძალების დიდი ნაწილის განადგურება მოახერხა. ყატარში მდებარე, ცენტრალური სარდლობის (Central Command) განცხადების თანახმად, დივიზია „ბაღდადმა“, ამერიკელი საზღვაო ქვეითების 1-ლ საექსპედიციო კორპუსთან (1st Marine Expeditionary Force) ბაღდადთან სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარე ქალაქ ალ კუტისთვის ბრძოლებში სრული „განადგურება“ განიცადა. დასავლეთით აშშ-ს არმიის მე-5 კორპუსის ნაწილებმა „მედინას“ ელიტარული დივიზიისა და ნაწილობრივ დივიზია „ნაბუქოდონოსორის“ პოზიციებს შეუტიეს, ეს ბოლო ბაღდადს ჩრდილოეთიდან იცავდა. უკანასკნელი 24 საათის განმავლობაში, სტრატეგიული B1, B2 და B-52-ების და ტაქტიკური F-16C, F-15E, AV-8B და A-10 მიერ განხორციელებული ინტენიური ავიადარტყმების მიუხედავად, ერაყული არმის გადაჯგუფება-გადაადგილება მაინც ხორციელდება. ამერიკულ სარდლობას „გაწელილი“ ოპერაციის კრიტიკის გასამართლებლად ავიადარტყმების ინტენსივობა მოჰყავს და ამტკიცებს რომ მომდევნო დღეებში სახმელეთო ოპერაცია გაგრძელდება. სახმელეთო ოპერაციაში ამერიკელებს მნიშვნელოვანი წარმატებები აქვთ, ქვეითთა მე-3 დივიზიამ ევფრატის ფორსირება მოახდინა, პარალელურად საზღვაო ქვეითებმა მდინარე ტიგრი გადალახეს და ერაყის დედაქალაქისკენ მიემართებიან. საუბარია იერიშის ორ ღერძზე, რომელთა მიზანსაც ნებისმიერი წინააღმდეგობის დაძლევა და სამიზნე ობიექტთან გასვლა წარმოადგენს. ვარაუდობენ რომ დივიზია „ბაღდადის“ განადგურების შემდეგ საზღვაო ქვეითების 1-ლი საექსპედიციო კორპუსის სამიზნეს დივიზია „ალ ნიდა“ წარმოადგენს, რომელშიც დივიზია „ბაღდადთან“ შედარებით უკეთესად გაწვრთნილი და აღჭურვილი პირადი შემადგენლობაა თავმოყრილი. ერაყის ცენტრში, სადაც იერიში მეორე ღერძი გადის, ქვეითთა მე-3 დივიზიის ჯავშანტექნიკამ ბაღდადიან 45 კილომეტრში მდებარე ქალაქ კარბალასთან წინააღმდეგობა დასძლია და განაგრძო სვლა ჩრდილოეთით, ბაღდადის მიმართულებით. ცენტრალური სარდლობის წარმომადგენლის განცხადების თანახმად, ამ გადაადგილების მიზანს ქვეითთა მე-3 დივიზიისა და საზღვაო ქვეითების 1-ლი საექსპედიციო კორპუსის იერიშის ორი, დამოუკიდებელი ღერძის შეერთება და ერთიანი ძალისხმევით ქვეყნის დედაქალაქზე შეთანხმებული შეტევა წარმოადგენს. ამერიკული და ბრიტანული წყაროების თანახმად  ოპერაციები სინამდვილეში ბაღდადის გარშემო თავდაცვით პოზიციებზე გამაგრებული რესპუბლიკურ გვარდიაზე შეტევისწინა სამზადისს წარმოადგენდა. ჩრდილოეთით 101-ე საჰაერო-სადესანტო დეივიზიამ დაასრულა ნაჯაფის დაკავება და დაიწყო ქალაქში ჰუმანიტარული დახმარების დარიგება. იმავე დღეს 82-ე საჰაერო სადესანტო დივიზიის მე-2 ბრიგადამ ქალაქ As Samawah-ში ერაყის სადაზვერვო სამსახურის შენობის დაკავება მოახდინა.


შაბათი, 5 აპრილი, დღე მე-17
იწყება „მცრიე“ შეღწევები ერაყის დედაქალაქში. გრძელდება ბრძოლები ქალაქ კარბალას დასაკავებლად

ამერიკული ძალები ძალის დემონსტრაციის მიზნით სამხრეთი გარეუბნებიდან იწყებენ ბაღდადის ცენტრისკენ, „ცალკეული“, მცირე ზომის შეჟონვებს. პარალელურად სამხრეთ-დასავლეთ უბნებს, სადაც „ფედაინების“ დივიზია ამერიკულ M1A1-ებსა და M2A2-ებს ცეცხლსასროლი იარაღისა და ყუმბარმტყორცნების ცეცხლით ხვდება, არტილერია ამუშავებს. იმავდროულად ერაყული ტანკების მცირე ჯგუფს, რომელიც ცდილობს ბაღდადის ცენტრისკენ მიმავალი მოწინააღმდეგე შეაჩეროს, Abrams-ები ანადგურებენ. ცაში 24 საათიან რეჟიმში არმიის ათობით A-10 და საზღვაო ქვეითების Harrier პატრულირებს და აწარმოებს როგორც დამოუკიდებელ ნადირობას ასევე სახმელეთო ძალების საცეცხლე მხარდაჭერას. ერთ-ერთი ავიაიერიშის დროს ბომბები დასავლეთელი ჟურნალისტების საცხოვრებელ სასტუმრო „პალესტინის“ ახლობლად ჩამოცვივდა. ცნობებს იმის შესახებ რომ, აეროპორტის მთლიანი დაკავების შემდეგ მოწინააღმდეგემ ამერიკულ ძალებზე თვითმკვლელობის იერიშები განახორციელა ცენტრალური სარდლობის მიერ არ დასტურდება, გარდა ერთი შემთხვევისა, როდესაც ამერიკელმა ჯარისკაცებმა ასობით მოქალაქეს შორის, რომლებიც ბაღდადიდან გაღწევას ცდილობენ, ვერ მოახერხა შენიღბული თვითმკვლელის ამოცნობა. ასევე დიდი გაუგებრობა გამოიწვია მსოფლიო საზოგადოებაში, რომელსაც მიმდინარე მოვლენების შესახებ არანაირი წარმოდგენა არ გააჩნდა, ერაყის ტელეკომუნიკაციების მინისტრის ცრუ, მაგრამ ეფექტურმა განცხადებამ იმის შესახებ რომ „აეროროპორტში ამერიკული ძალები სრულ ალყაში არიან და მათი განადგურება მხოლოდ დროის ამბავია!!“. სინამდვილეში ოცმა M1A2 Abrams-ის ტიპის ტანკმა სამხრეთ უბნებიდან ბაღდადის ცენტრამდე 12 კილომეტრში შეაღწია. ბრძოლების შედეგად ამერიკელებმა რამდენიმე ტანკი დაკარგეს. ქალაქ კარბალაში, ბაღდადის მისადგომებთან, მებრძოლი ამერიკული ძალების ზურგის გასაწმენდად, ერთ დღიანი ბრძოლის შედეგად 75 ფედაინი იქნა მოკლული. ღამის განმავლობაში ბაღდადის ცენტრში ხუთი აფეთქება გაისმა, ხოლო ქალაქის სამხრეთ გარეუბნებში მძიმე ბრძოლები მიმდინარეობს. სავარაუდოდ ბრძოლებში ამრიკელი სპეცრაზმელები არიან ჩართულები, რომლებმაც ქალაქში, ძირითადი ძალების შესვლამდე, ერაყელთა ორგანიზირებული წინააღმდეგობის კერების აღმოჩენისა და განადგურების მიზნით შეაღწიეს. პენტაგონის განცხადების თანახმად, ბაღდადიდან სამხრეთით, 50 კილომეტრში მდებარე ქალაქ Suwayrah-ში, „მედინას“ დივიზიის ნარჩენებმა იარაღი დაყარა და ტყვედ ჩაჰბარდა ამერიკულ არმიას. პენტაგონი ასევე ამტკიცებს რომ ბრძოლების შედეგად მოკლული იქნა ერაყელი გენერალი Ali Hassan al Majeed-ი, რომელმაც 1988 წელს ქურთების წინააღმდეგ ქიმიური იარაღის გამოყენების ბრძანება გასცა. დღის ბოლოს ოფიციალური წყაროები ასევე ავრცელებენ ცნობას დაღუპილი სამი ამერიკელი სამხედრო მოსამსახურის შესახებ, რომლებიც აშშ-ს საჰაერო ძალების F-15E Strike Eagle-ს მეგობრული ცეცხლის ქვეშ მოყვნენ.

101-ე საჰაერო სადესანტო დივიზიის, 101-ე საჰაერო საბრძოლო ბრიგადის, მე-5 ბატალიონის "Black Hawk"-ის ტიპის ვერტმფრენები ბაღდადისკენ მიმავალ ავტოსტრადაზე ახორციელებენ დესანტირებას. 2003 წლის 5 აპრილი


კვირა, 6 აპრილი, დღე მე-18
ბაღდადის ალყა ვიწროვდება

ქვეითთა მე-3 დივიზიის ქვედანაყოფები იერიშის გზაზე არსებულ ქალაქებში აგრძელებენ დარჩენილი წინააღმდეგობნის კერების იზოლაციისა და განადგურების ოპერაციას. პირვერლმა ბრიგადამ დაიკავა შენობების დიდი კომპლექსი, რომელიც ამერიკელთა ვარაუდით რესპუბლიკური გვარდიის მართვის ცენტრი უნდა ყოფილიყო, მეორე ბრიგადამ გაწმენდითი ოპერაციების შედეგად 60 ფედაინი, სამი ცალი ტანკი Т-72 და სამი ცალი ჯავშანმანქანა გაანადგურა. 101-ე საჰაერო სადესანტო დივიზია ქალაქ ნაჯაფში რჩება და ცდილობს მდგომარეობა დაასტაბილუროს, რეიდების შედეგად განადგურდა ნაღმტყორცნების 5 პოზიცია, 2 სატვირთო და საბრძოლო მასალების 2 საწყობი. 82-ე დივიზია ქალაქ As Samawah-ში რჩება და იწყებს ჰუმანიტარული დახმარების დარიგებას. პარალელურად ძირითად და დამხმარე გზებზე დივიზია აწყობს მრავალ საკონტროლო გამშვები პუნქტებს, რათა დროულად მოახდინოს ერაყული პარამილიტარისტული დაჯგუფებების სამხრეთით გაღწევის მცდელობის აღკვეთა.
დარჩენილ მცირერიცხოვან ბრძოლისუნარიან საარმიო ნაწილებზე ერაყის ხელისუფლების მიერ კონტროლის შემცირების მიზნით მოკავშირეთა ავიაცია აგრძელებს სამეთაურო, კონტროლისა და ტელეკომუნიკაციის პუნქტების დაბომბვას. მასიურას გამოიყენება კასეტური ავიაბომბები, რომელთა გაშვებასაც როგორც ბომბდამშენები, ასევე ტაქტიკური გამანადგურებელები ახორციელებენ. აღნიშნული საბრძოლო მასალები დიდი ფართობის მქონე სამიზნეების, ისეთების როგორებიცაა საბრძოლო მარაგების საწყობების ქსელი, მართვის ცენტრები და აეროდრომები, წინააღმდეწ გამოიყენება. სპეციალური დანიშნულების ჯგუფები ჩრდილოეთ ერაყში, ქალაქ კირკუკში, მიზანჩვენების ოპერაციებს ახორციელებენ. ერაყული არმიის 1-ლი კორპუსი 10 კილომეტრით სანმხრეთით იხევს უკან, ქურთებისა და ამერიკელ სპეცრაზმელთა ჯგუფები უკან მიყვებიან და მიტოვებულ პოზიციებს იკავებენ. სპეციალური დანიშნულების ჯგუფებმა ამას გარდა ჩრდილოეთითა და დასავლეთით მდებარე უღელტეხილებისა და ძირიტადი საგზაო არტერიების დაკავებაში დიდი წვლილი შეიტანეს. ამგვარად ქვეყნის შიგნით აკრძალეს ბალისტიკური რაკეტების გადაადგილების შესაძლებლობა.


აშშ-ს საზღვაო ქვეითები ბაღდადის მისადგომებთან, "დიილაიას" ხიდზე. 2003 წლის 7 აპრილი

დასავლეთით სპეცრაზმმა მოახდინა სირიაში მიმავალი ნავთობსადენის გადაკეტვა. პარალელურად  მეორე ჯგუფმა რკინიგზა გადაკეტა, რათა ამ გზით ერაყული ხელისუფლების ქვეყნიდან გაქცევის შესაძლებლობა გამოერიცხა.
ისეთ დიდ ქალაქებში, როგორებიცაა ბასრა, სამაუა, ნაჯაფი და კარბალა, ამერიკელებსა და ერაყელებს შორის საცეცხლე კონტაქტი საგრძნობლად შემცირდა. ბასრას შემოგარენში, Al-Zubair-ში, ბრიტანულმა პატრულმა საწყობი დაიკავა, რომელში ასამდე ერაყელი ჯარისკაცის გვამი იქნა აღმოჩენილი, რომელთა უმეტესობა დახვრეტილი იყო, თუმცა გაურკვეველია თუ როდის და რატო. აშშ-ს არმიის მე-5 კორპუსის შენაერთები სრულებით აკონტროლებენ კარბალადან ბაღდადისკენ მიმავალ გზას. ანალოგიური სიტუაციაა ქალაქ Samanpak-ისა და ბაღდადის შემაერთებელ საგზაო არტერიაზეს, რომელიც საზღვაო ქვეითების 1-ელ საექსპედიციო ძალებს უკავიათ. ამგვარად ბარდადი აღმოსავლეთიდან და დასავლეთიდან იზოლირებულია, ხოლო ქვეითთა მე-3 დივიზია დედაქალაქი მისადგომებთან კვლავ აგრძელებს საბრძოლო მოქმედებებს. ერაყული არმიის ტაქტიკური ქვედანაყოფების პარამილიტარისტულ დაჯგუფებებთან შერევა და მათთან ერთად ბაღდადიდან გასწვლა შეუძლებელს ხდის რაელურად შეფასდეს ის დანაკარგები, რომელიც ერაყულმა არმიამ სახმელეთო და საჰაერო ოპერაციების შედეგად განიცადა. ხშირია მიტოვებეული ტექნიკის აღმოჩენის შემთხვევები. ერაყელი ჯარისკაცები ასევე იხდიან ფორმებს და თავის გადარჩენის მიზნით ცდილობენ მოსახლეობას შეერივნონ. ამერიკელთა ვარაუდიდ, ისეთი დივიზების, როგორებიცაა ალ ნიდა,  ადნანი და ჰამურაბი, დამოუკიდებელი ჯგუფები ქალაქებში აფარებენ თავს, თუმცა ჯერ რაიმე როგანიზირებული წინააღმდეგობა ამერიკელთა შენაერტებს არ შეხვედრია, თუ არ ჩავთვლით ფეიდაინთა იერიშებს ან სამოქალაქო ტანსაცმელში ჩაცმულ ჯგუფებს, რომლებიც ჯავშანსატანკო შენაერთებს АК-47-ების და РПГ-ეების ცეცხლით აწუხებენ. მოკავშირეთა ცნობით, ეს ჯგუფები საშუალოდ ასეულის ზომისაა და სამოქალაქო ტანსაცმელში გადაცმულები 20-40 სამოქალაქო მანქანით გადაადგილდებიან. ასეთი დამოუკიდებელი მოქმედება ერაყული მეთაურობის მიერ საჯარისო ნაწილებზე კონტროლისა და კავშირის დაკარგვაზე მიუთითებს. უხეში დაანგარიშებით, ბოლო ორი დღის განმავლობაში მოკავშირეთა სახმელეთო ოპერაციას ორიათასამდე ერაყელი სამხედრო შეეწირა.
და ბოლოს, ერაყის ტერიტორიაზე უცნობი მიზეზით, საუდის არაბეთში მდებაერ ავიაბაზა Prince Sultan-დან აფრენილი, გამანადგურებელთა მე-4 ფრთის F-15E Strike Eagle ჩამოვარდა, უდაბნოში ეკიპაჟის ორი წევრის ძებნა მიმდინარეობს.

ბაღდადის „უსისხლო“ ბრძოლა
ლეგენდა ელიტარული რესპუბლიკური გვარდიის შესახებ დაიმსხვრა

აშშ-ს საზღვაო ქვეითების კორპუსის 1-ლი დივიზიის, მე-7 პოლკის მებრძოლები სადამ ჰუსეინის სასახლის იერიშის მომენტში


9 აპრილს, სამ დღიანი ოპერაციის შემდეგ, ამერიკელებმა ბაღდადი დაიკავეს. ერაყელებს რაიმე სერიოზული წინააღმდეგობა არ გაუწევიათ. ბაღდადის ცენტრში სადამ ჰუსეინის ძეგლის წაქცევა ერაყისთვის მთელი ეპოქის დასასრულის სიმბოლო გახდა, ქალაქის მხოლოდ ჩრდილოეთ ნაწილში რჩება წინააღმდეგობის სუსტი კერები. გავრცელებული ცნობების თანახმად, 48 საათის განმავლობაში, ბაღდადში სიტუაციის გაკონტროლების მიზნით ამერიკული ტანკებისა და ჯავშანტექნიკის რაოდენობა გაორმაგდება. მოვლენათა ამგვარმა განვითარებამ პროგნოზები იმის შესახებ რომ, ერაყული გვარდიისა და პარამილიტარისტული ფედაინების ბირთვი ამერიკელებს ბაღდადში, სისხლისმღვრელ ბრძოლებს გაუმართავდა, არ გაამართლა. მიუხედავად ბაღდადის აეროპორტის ბრძოლებისა და სხვა მცირე შეტაკებებისა, არსად არ განხორციელებულა ერაყის რესპუბლიკურ გვარდიასა და ამერიკელებს შორის ფართო მასშტაბიანი სატანკო ან ქალაქის ბრძოლები. ასევე არ გამართლდა ამერიკელთა ყველაზე დიდი შიში პარტიზანული ომის დაწყების შესახებ. რამ გამოიწვია სცენარი ასე განვითარება და რატომ მოხდა რომ ერაყის ინფორმაციის მინისტრის მიერ დამუქრებული „ყველა ბრძოლის მამის“ განხორციელების ყველა შესაძლებლობა ერთ ღამეში გაბათილდა? პასუხი ალბათ აპრილის დასაწყისში გაკეთებულ მოხსენებებში უნდა ვეძებოთ, როდესაც ბაღდადის სამხრეთით განვითარებულმა ოპერაციებმა დაგვანახა რომ, საბრძოლო მოქმედებები „გადამწყვეტ ფაზაში“ შევიდა. ბოლო 36 საათის განმავლობაში ამერიკული ავიაციის მიერ სისტემატური საჰაერო იერიშების შედეგად (რომელიც დღე-ღამი განმავლობაში ხანდახან 1000 საბრძოლო გაფრენას აჭარბებდა) რესპუბლიკური გვარდიის ჯავშანტექნიკისა და არტილერიის დიდი ნაწილი გაანადგურა. 

ამერიკული ავიაციის დაბომბვების შედეგი ბაღდადში. 2003 წლის მარტი-აპრილი


3 აპრილის დილიდან ამერიკული ავიაციის ყურადღება, რომელიც მანამდე ძირითადად მართვისა და კონტროლი ცენტრების, Scud/Al Samoud-ის ბალისტიკური რაკეტების და სტრატეგიული მნიშვნელობის ინფრასტუკტურის განადგურებისკენ იყო მიპყრობილი, ახლა ახლო საჰაერო მხარდაჭერაზე გადავიდა. გადარჩენილი ჰსთ სისტემების არაეფექტურობის ფონზე ამერიკელებმა უპრობლემოდ მიიტანეს იერიში ერაყელთა პოზიციებზე, პირველი ცეცხლის ქვეშ დივიზია „ბაღდადის“ ჯავშანტექნიკა მოყვა. გადარჩენილები, ბაღდადიდან სამხრეთ აღმოსავლეთით, ქალაქ ალ კუტის შემოგარენში, საზღვაო ქვეითების 1-ლი საექსპედიციო კორპუსის (1st Marine Expeditionary Forces) M1A1 Abrams-ებმა გაანადგურეს. შემდეგები ბაღდადის ჩრდილოეთი შემოგარენის დამცველი ერაყული არმიის ელიტარული დივიზია „მედინა“ და დივიზია „ნაბუქოდონოსი“ იყო. ბევრისთვის ძნელია წარმოიდგინოს თუ რა სიმკვრივის და ეფექტურობის საჰაერო დაბომბვაში მოყვნენ ეს დივიზიები. მარტო დივიზია „მედინა“ ითვლიდა 15-20 ათას სამხედრო მოსამსახურესა და 250 ცალ Т-72 ტიპის ტანკს, რომელთა უმეტესობაც მთლიანად განადგურდა. შედეგად ბაღდადისკენ გზა ხსნილი იყო. 7 აპრილს, დილის საათებში, ამერიკულმა ჯავშანტექნიკამ ბაღდადის ცენტრისკენ მიმავალ გზებზე პირველი იერიში დაიწყო. ქვეითთა მე-3 დივიზიის მე-2 ბრიგადის სულ მცირე ოცდახუთმა Abrams-ის ტიპის ტანკმა და ამდენივე ქსმ M2A2-მა დედაქალაქის აეროპორტიდან გეზი სამ კილომეტრში მდებარე სადამ ჰუსეინის სასახლისკენ აიღო. ეს ოპერაცია 101-ე საჰაერო სადესანტო დივიზიის ქვედანაყოფებთან შეთანხმებულად განხორციელდა, რომელთა მიზანსაც დედაქალაქის სამხრეთით მდებარე სადამ ჰუსეინის სამი სასახლისგან შემდგარი კომპლექსის და სხვა სტრატეგიული ობიექტების დაკავება წარმოადგენდა. დაცლილ, ფუფუნებით გაწყობილ, სასახლეში შეჭრილი ამერიკელი ჯარისკაცების ფოტოები მსოფლიომ ნახა, რითაც საბოლოოდ აშკარა გახდა რომ, ერაყული არმიის გადარჩენილმა ქვედანაყოფებმა უწესრიგოდ დაიხიეს უკან. საინოფმაციო სააგენტო Reuters-ის მიერ გავრცელებული ცნობის თანახმად, რესპუბლიკური გვარდიის ორიათასამდე მებრძოლმა სასახლეებიდან უკან დაიხია და მდინარე ტიგრისკენ გადაჯგუფდა. მომდევნო დღეს საზღვაო ქვეითების პირველმა საექსპედიციო კორპუსმა დედაქალაქიდან სამხრეთაღმოსავლეთით 5 კილომეტრში მდებარე აეროპორტი რაშიდი დაიკავა. ოპერაციის დროს ამერიკელები სერიოზულ წინააღდეგობას არ წაწყდომიან, მხოლოდ რამდენიმე მცირე პარამილიტარისტული ჯგუფი იქნა განადგურებული, რომლებიც საზღვაო ქვეითების გადაადგილებას РПГ-ეებითა და ცეცხლსასროლი იარაღით აფერხებდნენ. ბაღდადის შემოგარენში მძიმე ბრძოლები ჯერ ისევ არ ჩამცხრალიყო, რის შედეგაც, ყატარში, ცენტრალური ხელმძღვანელიობის განცხადების თანახმად, ერთი ამერიკელი საზღვაო ქვეითი დაიღუპა, ხოლო 6 მძიმედ დაშავდა. ერაყელთა დანაკარგების დადგენა ვერ მოხერხდა. ვერტმფრენ Apache-ბის დაფარვის ქვეშ ამერიკელთა ტანკები სტრატეგიული მნიშვნელობის ხიდის დასაკავებლად დაიძრნენ. ქსმ Bradley-ბმა დედაქალაქის ცენტრში მდებარე ხიდების, ჯახურიგიას და სინაკის, დასავლეთით განთავსებულ ერაყელთა პოზიციებს გაუხსნეს ცეცხლი. აღსანიშნავია რომ ერთ-ერთი ხიდი პრეზიდენტის კიდევ ერთი სასახლისკენ მიემართებოდა. ერაყელებმა ქალაქის ცენტრში სხვა ორი სტრატეგული ხიდის აფეტქება მოახერხეს, მაგრამ მიუხედავად ამისა ამერიკულმა ჯარებმა საინჟინრო ქვედანაყოფების დახმარებით აღმოსავლეთ მხარეს გადასვლა მაინც მოახერხეს. სადამ ჰუსეინის ერთ-ერთი სასახლის დაკავებისას ორი საზღვაო ქვეითი დაიღუპა, კიდევ ორი საზღვაო ქვეითი ხიდის დაკავებას შეეწირა. ამერიკული ძალები ნებისმიერ გადაადგილებას ვერტმფრენ Apache-ს ან მოიერიშე A-10-ის დაფარვის ქვეშ ანხორციელებდნენ. თვითმფრინავები და ვერტმფრენები ქალაქის თავზე რაიმე სერიოზული წინააღმდეგობის გარეშე დაფრინავდნენ. მთლიანობაში ბაღდადის ცაში მხოლოდ ერთი A-10 იქნა ჩამოგდებული, თვითმფრინავი დედაქალაქის საერთაშორისო აეროპორტის თავზე სავარაუდოდ გადასატანი საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსით იქნა ჩამოგდებული.

მომდევნო დღეებში ამერიკელებმა ქალაქი მთლიანად დაიკავეს, მაგრამ მიუხედავად ამისა მათ დედაქალაქში წესრიგის დამყარებაში მარცხი განიცადეს. ქაოსი და ძარცვა მთელი ქალაქის მაშტაბით ხორციელდებოდა, განადგურებული იქნა ყველა სახელმწიფო სტრუქტურა, გაიძარცვა ოფისები, მოიშალა მართვის სადავეები. ერაყი ახალ ეპოქაში შედიოდა - ქვეყნის მასშტაბით პარტიზანული ბრძოლა იქნა გაჩაღებული, ამას ერაყული არმიის დიდი რაოდენობით შეიარაღების ხალხის მასებში გაჟონვამაც შეუწყო ხელი. დაბალი ინტენსივობის ეს დაპირისპირება თითქმის ათ წელს გაგრძელდა. ამერიკელებმა ქიმიური იარაღი, რაც ომის დაწყების ოფიციალური მიზეზი გახდა, ვერ აღმოაჩინეს.

აშშ-ს საზღვაო ქვეითების M1A1 Abrams-ის ტიპის ტანკი ბაღდადის დაკავების შემდეგ ახორციელებს ქალაქის ქუჩების პატრულირებას


No comments:

Post a Comment