დღის ფოტო – საქართველოსთვის

Come to our site in facebook and "like" - The Dead District&Aviationarea

საქართველოსთვის – For Georgia

პროგრამა KF-X III – სამხრეთ კორეის ახალი გამანადგურებელი

ბოლო დროს ჩრდილოეთ და სამხრეთ კორეას შორის დაძაბულობის გაზრდის ფონზე სამხრეთ კორეისთვის პრიორიტეტული გახდა თავისი ავიაპარკის გადახალისება და განახლება, ამ მიზნით გამოცხადაა გამანადგურებლების ახალი პროგრამა სახელწოდებით "KF-X III". პროგრამის თანახმად სამხრეთ კორეის ავიაციას 60 ახალი, მრავალფუნქციური გამანადგურებელი ესაჭიროება, რომლებიც მოძველებულ F-4–ებს ჩაანაცვლებს. პროგრამის ფარგლებში სამხრეთ კორეამ აშშ–ს ორი მოთხოვნა გაუგზავნა – პირველი ეხება 60 ცალ F–15SE–ს ხოლო მეორე ასევე 60 ცალ F–35A–ს. ამას გარდა პროგრამაში მონაწილეობის სურვილი ევრომებრძოლმაც (EF-2000) გამოთქვა.

F-15 Silent Eagle

აშშ–ს თავდაცვისა და უსაფრთხოების სააგენტომ (The Defense Security Cooperation Agency – DSCA) 29 მარტს კონგრესს მოხსენება გაუკეთა სამხრეთ კორეისთვის 60 ერთეული F-15 Silent Eagle–ს სავარაუდო მიყიდვის შესახებ. გამანადგურებლები პირდაპირი კომერციული გზით (Direct Commercial Sales – DCS) უნდა გაიყიდოს. გამანადგურებლების, აღჭურვილობის, სათადარიგო ნაწილების, კადრების მომზადების და მატერიალურ–ტექნიკური უზრუნველყოფის მთლიანი ღირებულება 2,408 მილიარდი აშშ დოლარია.

სამხორეთ კორეის მიერ გაკეთებული მოთხოვნის თანახმად საკონტრაქტო პაკეტში გამანადგურებლებთან ერთად შედის შემდეგი აღჭურვილობა:

• 60 ცალი აქტიურ–ფაზირებულ ცხაურიანი რადარი (AESA).
• 60 ცალი ციფრული ელექტრონული ბრძოლის სისტემა (Digital Electronic Warfare Systems – DEWS)
• 60 ცალი დამიზნების კონტეინერი AN/AAQ-33 Sniper
• ძებნისა და დამიზნების ინფრაწითელი სისტემა AN/AAS-42 (Infrared Search and Track – IRST)
• 132 ცალი UHF/VHF სიხშირის მქონე დაცული კავშირის რადიოსადგური HAVE QUICK II.
• 69 ცალი Link-16–ის ტერმინალი და სათადარიგო ნაწილები.
• მეწინავე საბორტე კომპიუტერი (Advanced Display Core Processor II)
• ამოცანების დაგეგმარების ერთიანი სისტემა და მისი უზრუნველყოფის სხვადასხვა აღჭურვილობა.
• GPS–ის საბორტე მიმღები GEM-V.
• პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავება/ინტეგრირება.
• სათადარიგო ნაწილები
• პირადი შემადგენლობის გაწვრთნა და სასწავლო აღჭურვილობა.
• ტექნიკური დოკუმენტაცია და ლიტერატურა.
• ლოჯისტიკური და პროგრამული უზრუნველყოფა.

დოკუმენტის ბმული:

Korea – F-15 Silent Eagle Aircraft Support

F-35A CTOL 

აშშ–ს თავდაცვისა და უსაფრთხოების სააგენტომ (The Defense Security Cooperation Agency – DSCA) 29 მარტს კონგრესს მოხსენება გაუკეთა სამხრეთ კორეისთვის 60 ერთეული F-35А–ს (Conventional Take Off and Landing – CTOL)  სავარაუდო მიყიდვის შესახებ. გამანადგურებლების, აღჭურვილობის, სათადარიგო ნაწილების, კადრების მომზადების და მატერიალურ–ტექნიკური უზრუნველყოფის მთლიანი ღირებულება 10,8 მილიარდი აშშ დოლარია.

კორეული მხარის მოთხოვნის თანახმად გამანადგურებელი Pratt & Whitney F-135 ძრავით უნდა იყოს აღჭირვილი, ასევე კონტრაქტში გათვალისწინებული სათადარიგო 9 ცალი Pratt & Whitney F-135 ძრავა. გამანადგურებლის სხვა აღჭურვილობაში ასევე შედის:

• ელექტრონული ბრძოლის სისტემა.
• ხელმძრვანელობა, კონტროლი, კომუნიკაცია, კომპიუტერი და დაზვერვა/კომუნიკაცია, ნავიგაცია და იდენტიფიცირება (ეგრეთ წოდებული C4I/CNI – Command, Control, Communication, Computer and Intelligence/Communication,Navigational and Identification).
• გლობალური უზრუნველყოფის ავტონომიური სისტემა (Autonomic Logistics Global Support System – ALGS).
• საინფორმაციო უზრუნველყოფის ავტონომიური სისტემა (Autonomic Logistics Information System – ALIS).
• სრული ამოცანების ტრენაჟორი.

დოკუმენტის ბმული:

Korea – F-35 Joint Strike Fighter Aircraft

რაც შეეხება EF-2000 Typhne–ს – ევროკონსორციუმმა "Tranche–3" მოდიფიკაციის  60 ცალი  EF-2000 Typhne–ს საფასურად 7,3 მილიარდი დოლარი მოითხოვა. ამერიკული გამანადგურებლებისგან განსხვავებით ევროპელები კორეას სთავაზობენ გამანადგურებლების ასაწყობი ხაზის მიყიდვას.12 გამანადგურებელს მწარმოებელი აწყობილს მიაწვდის, ხოლო დანარჩენი 48 კორეაში აეწყობა, რაც ნაწილობრივ ტექნოლოგიების გადაცემასაც ითვალისწინებს. აღსანიშნავია რომ გამანადგურებლების ასაწყობი ხაზის გადაცემა ამერიკული კანონმდებლობით აკრძალულია, ამიტომაც ევროპული გამანადგურებლის პროგრამა საკმაოდ მიმზიდველად გამოიყურება.

ჩრდილოეთ კორეის ამერიკული უპილოტოები

ჩრდილოეთ კორეის ამერიკული უპილოტოები

27 მარტს ჩრდილოეთ კორეის ავიაციისა და ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის სარდლის განცხადების თანახმად – "ქვეყანა მზადაა თავს დაესხას აშშ–სა და სამხრეთ კორეას (ყველაფერს რაც კი მოძრაობს) უპილოტო საფრენი აპარატებით, რომლებიც "ტაქტიკური ბირთვული ქობინებითაა აღჭურვილი. ამ განცხადების შემნდეგ ჩრდილოეთ კორეამ პირველად გამოაქვეყნა უპილოტო თვითმფრინავების ფოტოსურათები - სურათზე გამოსახულია ამერიკული კომპანია Beech Aircraft Corporation–ის (ამჟამად Raytheon Aircraft Company) მიერ შექმნილი და წარმოებული უპილოტო საფრენი აპარატი MQM-107D Streaker (რომელიც ჰაერი–ჰაერი და მიწა–ჰაერი კლასის რაკეტების საჰარეო სამიზნედ გამოიყენება აშშ–ს არმიაში). აღნიშნული უპილოტოები ჩრდილოეთ კორეამ ახლო აღმოსავლეთის რომელიღაცა ქვეყანაში (სავარაუდოდ სირიაში) შეიძინა.

ჩვენი დოსიე:

საჰაერო სამიზნე MQM-107–მა პირველი ფრენა 1974 წელს განახორციელა, მისი სერიული წარმოება კი 1984 წელს დაიწყო. მისი გაუმჯობესებული MQM-107D ვერსია 1987 წელს შეიქმნა. D ვერსიას წინამორბეთებთან ახალი უფრო მძლავრი ძრავა განასხვავებდა. თავდაპირველად უპილოტოზე დაყენებული იქნა Teledyne  J402-CA-702 ძრავა, რომელიც 1989 წელს ფრანგული Microturbo TRI 60-5–ით იქნა შეცვლილი.

MQM-107D–ეს ტექნიკური მახასიათებლები:

• სიგრძე – 5,5მ. 
• ფრთების გაქანი – 3მ.
• სიმაღლე – 1,47მ
• მაქსიმალური ასაფრენი მასა – 664კგ.
• მაქსიმალური სიჩქარე – 925კმ/სთ. 
• პრაკტიკული ჭერი – 12 192მ. 
•  ძრავა – Teledyne J402-CA-702 ან Microturbo TRI 60-5 

 ძრავა Teledyne J402-CA-702–ის მახასიათებლები: 

• მშრალი წონა – 46კგ.
• სიგრძე – 748მმ.
• დიამეტრი – 318მმ.

ძრავა Microturbo TRI 60-5–ის მახასიათებლები: 

• მაქსიმალური წევა – 450კგ
• ჰაერის შეკუმშვის ხარისხი – 4,1
• სიგრძე – 749მმ.
• დიამეტრი – 330მმ
• წონა – 52,6კგ.

წყარო:
КНДР представила фотографии ударных БЛА
Meet North Korea’s Latest Drone
Teledyne CAE J402
MQM-107 Streaker
Microturbo TRI 60

F-35B–ეს ღამის პირველი ვერტიკალური დაშვება

Lockheed Martin F-35B–მ (Joint Strike Fighter – JSF) 2 აპრილს ღამით, მერილენდში, NAS Patuxent River–ში თავისი პირველი ვერტიკალური დაშვება განახორციელა.

F-35–ის პროგრამის Lockheed Martin–ის წარმომადგენელის განცხადების თანახმად აშშ–ს საზღვაო ქვეითთა კორპუსის მფრინავ–გამომცდელმა, მაიორ კლიფტმა (Clift) ეს ფრენა გამანადგურებლის ჩაფხუტისა და ღამის პირობებში სამუშაო განათების შემოწმების მიზნით განახორციელა. ფრენა საზღვაო ქვეითების კორპუსში გამანადგურებლის ინტეგრირების ფარგლებში განხორციელდა.

"ამ გამოცდის დასრულებამ დემონსტრირება გაუკეთა წინ გადადგმულ კიდევ ერთ ნაბიჯს, რომელითაც გამანადგურებელი კიდევ უფრო მიაახლოვა კრიტიკულ ნიშნულთან, რომლის შემდეგაც ის როგორც აშშ საზღვაო ქვეიტების კორპუსის ასევე ბირტანეთისა და იტალიის ავიაციის სამსახურში ჩადგება" – განაცხადა გენერალ–ლეიტენანტმა კრის ბოგდანმა (Chris Bogdan).

F-35B completes first night short take-off and vertical landing

A Lockheed Martin F-35B Joint Strike Fighter (JSF) completed its first night short take-off and vertical landing during a test sortie at NAS Patuxent River, Maryland, on 2 April.

According to Lockheed and the F-35 Joint Program Office, USMC test pilot Maj CR Clift conducted the flight to gather data on the aircraft's helmet and lighting conditions for night time operations. The test was flown as part of ongoing efforts to prepare for the jet for the second of three scheduled sea-trials for the F-35. 

"The completion of this test event demonstrates the F-35B is one step closer to delivering a critical capability to the US Marine Corps and F-35B partners in the United Kingdom and Italy" says Lt Gen Chris Bogdan, the F-35 program executive officer. "There is plenty of work to be done and progress to be made, but we're on a solid path forward."

წყარო:

F-35B completes first night short take-off and vertical landing

Выстрел-М

Выстрел-М–ის სავარაუდო გამოსახულება

КАМАЗ–ის საკონსტრუქციო ბიურო ჯავშანმანქანა "Выстрел"–ის მოდერნიზაციას ახორციელებს. "Выстрел-М" ავტომანქანა КАМАЗ-43269–ის ღრმა მოდერნიზაცია იქნება, რომელსაც სერიოზული ბალისტიკური და ნაღმსაწინააღმდეგო დაცვა ექნება. მაგალითად ნაღმდგრადობა, რომლის კონკრეტული მაჩვენებელი ჯერ გაურკვეველია, სპეციალისტების აზრით 6კგ–ზე ნაკლები არ იქნება, ხოლო ბალისტიკური დაცვა სულ მცირე 6а კლასისა უნდა იყოს.

"Выстрел"–ის გამოცდები ნაღმდგრადობის შესამოწმებლად ჯერ არ განხორციელებულა, რადგანაც შემკვეთს ტაქტიკუ–ტექნიკურ დავალებაში ასეთი მოთხოვნა არ წაუყენებია. ამ მომენტში მანქანის ნაღმდგრადობის გამოთვლა მათემათიკურ მოდელზე აფეთქების ზეგავლენის სიმულაციისა და გამოთვლითი მეთოდებით დგინდება. თავისი წონით მანქანა 14 ტონიანი მანქანების კლასში უნდა გაერთიანდეს.

"Выстрела-М"–ის და КАМАЗ-43269 «Выстрел"–ის ძირითადი განსხვავებები:

1. ავტომანქანა:

• ძრავა Cummins 300 л.с.
• სიჩქარეთა კოლოფი: მექანიკური 9S1310
• 43118 და 4350 სერიული წამყვანი ხიდები.
• სერიული გამანაწილებელი კოლოფი 65111
• საბურავები КАМА-1260 425/85 R21
• დაცვის ხარისხი – მე–6 ГОСТ 50963-96–ის მიხედვით.

2. ჯავშანკორპუსი:

• შეჯავშნის ახალი სქემა
• აფეთქებადაცული კონსტრუქცია
• V-ებური ფსკერი.
• ძრავისა და ტრანსმისიის საძირეების დაცვა.

 მანქანის წინა ვარიანტები

Выстрел

მოდერნიზირებული Выстрел

წყარო:

Выстрел-М

Merkava Mk-4 in action

Come to our site in facebook and "like" - The Dead District&Aviationarea

Merkava Mk-4

დღის ფოტო – მოფრიდა

Come to our site in facebook and "like" - The Dead District&Aviationarea

NLOS-LS გამოცდებზე – БМП–1–ის გასნადგურების მომენტში

საბურავებიანი თვითმავალი საარტილერიო დანადგარი "Коалиция-СВ-КШ"

დენის მოკრუშინმა თავის ბლოგზე განათავსა საკმაოდ საინტერესი მასალა საცდელ საკონსტრუქციო სამუშაო (ОКР) "Коалиция-СВ-КШ"–ეს შესახებ:

დღეს–დღეობით საცდელ–საკონსტრუქციო სამუშაო "Коалиция-СВ-КШ"–ეს ფარგლებში საბურავებიან ბაზაზე თვითმავალი საარტილერიო ქვემეხის შექმნაზე მიმდინარეობს მუშოაბ. სავალ ბაზად არჩეულია გაზრდილი ტვირთამწეობის მანქანა КАМАЗ-6560. ტექნიკურ მოთხოვნებთან შესაბამისობაში მოსაყვანად ბაზა შესაბამისად დამუშავდა რის შემდეგაც გაიგზავანა საწარმოში, სადაც მასზე პერსპექტიული 152მმ–ნი საარტილერიო სისტემა უნდა დამონტაჟდეს.

ფოტოსურათსე გამოსახულია 152მმ–ნი საარტილერიო დანადგარით აღჭურვილი სისტემის 3D გამოსახულება, რალობაში სისტემა ცოტა სხვანაირი იქნება, მისი საბოლოო სახე ჯერ–ჯერობით უცნობია. მანქანის ნიმუში და მასზე დამატებითი ინფორმაცია სავარაუდოდ წლის ბოლოს გამოჩნდება.

დღის ვიდეო – დააჯდა სიკვდილის ბუზი

ვიდეო სირიიდან – სატანკო ჭურვი T-72–მა პირდაპირ გადამღებ ბრიგადას დაასვეს შუბში. მანძლი არაა გამორიცხული რო კილომეტრის ფარგლებში იყო

აშშ–ს მიერ საქართველოს სამხედრო სტრუქტურების მომზადებაში გაწეული დახმარება

აშშ–ს სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ გამოქვეყნებული 2011–2012 ფინანსურ წლებში უცხოეთის სამხედრო ძალების მომზადების დოკუმენტი, ტომი პირველი. დოკუმენტში ასახულია აშშ–ს თავდაცვის სამინისტროსა და სახელმწიფო დეპარტამენტის კონგრესისადმი წარდგენილი ერთობლივი მოხსენება. დოკუმენტი ეყრდნობა აშშ–ში 1961 წელს უცხოეთის ქვეყნებისთვის სამხედრო დახმარების გაწევის კანონს და მასში შეტანილ შემდგომ ჩასწორებებს და ასევე სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ უცხოეთში მიმდინარე ოპერაციებისა და მასთან დაკავშირებული პროგრამების კანონს, რომელიც 2008 წელს იქნა მირებული (PL 110-161).

მოხსენების მთლიანი ტექსტი სამი ტომისგან შესდგება, აქედან პირველი ტომი არაკლასიფიცირებულია და ამიტომ საჯარო დოკუმენტს წარმოადგენს, ხოლო მე–2 და მე–3 ტომები კლასიფიცირებულია და შესაბამისად საიტზე მათი გამოქვეყნება არ ხდება.

მაშ ასე რა არის საინტერესო ჩვენთვის ხელმისაწვდომ პირველ ტომში – დოკუმენტში გაკეთებულია იმ ქართველი სამხედრო და სხვა ძალოვანი სტრუქტურების წარმომადგენლების რაოდენობრივი ნუსხა და მათზე დახარჯული თანხების რაოდენობა, ასევე დოკუმენტში სიობრივად მოყვანილი თუ სად და რა სპეციალობით რამდენი სამხედრო თუ სხვა სამხედრო მოსამსახურე მომზადდა 2011–2012 წლებში, მათი მომზადების ღირებულება და სწავლების დაწყებისა და დასრულების თარიღები.

2011–2012 წლებში აშშ–ი მომზადებული ქართველი სამხედროების რაოდენობა, ღირებულება და მომზადების განხრა

აბრევიატურები:

• ALP - Aviation Leadership Program 
• CTFP - COMBATING TERRORISM FELLOWSHIP PROGRAM 
• DHS - Department of Homeland Security 
• USCG - United States Coast Guard
• FMF - FOREIGN MILITARY FINANCING 
• FMS - FOREIGN MILITARY SALES 
• IMET - INTERNATIONAL MILITARY EDUCATION AND TRAINING

დოკუმენტის თანახმად 2011 წელს აშშ–ში სულ 311 სამხედრო მოსამსახურე მომზადდა, რაზედაც 11 მილიონი დოლარი დაიხარჯა. 2012 წლისათვის ეს რაოდენობები შემდეგნაირად გამოიყურებოდა – 63 ს.მ. და 6 მილიონ 200 ათასი დოლარი.

მაგალითად იგივე მონაცემები სომხეთისთვის და აზერბაიჯანისთვის შემდეგნაირად გამოიყურება:

სომხეთი 2011 წელი – 78 ს.მ.  1,008 მილიონი დოლარი. 2012 წელი – 33 ს.მ. 754 ათასი დოლარი.

აზერბაიჯანი 2011 წელი – 336 ს.მ. 1,9 მილიონი დოლარი. 2012 წელი – 50 ს.მ. 1,616 მილიონი დოლარი.

ასევე დოკუმენტში გაკეთებულია ჩამონათვალი თუ სად რა სპეციალობაზე რამდენი ს.მ. მომზადდა – მონაცემები საქართველოს შესახებ განთავსებულია I თავის VI სექციის III ქვეთავის 16–22 გვერდებზე (2011 წლისათვის) და II თავის III სექციის 14–18 გვერდებზე (2011–2012 წლებისთვის).

დოკუმენტის გადმოსაწერი ბმული:

Foreign Military Training – Fiscal Years 2011 and 2012 – Joint Report to Congress

ესტონეთის შეიარაღებული ძალების ვიზიტი დასრულდა

Come to our site in facebook and "like" - The Dead District&Aviationarea

საქართველოს შეიარაღებულ ძალებში ვიზიტის ფარგლებში ესტონეთის დელეგაცია  სამეცნიერო ტექნიკურ ცენტრ „დელატა“-ს ეწვია.

ესტონეთის დელეგაცია სამეცნიერო ტექნიკურ ცენტრ „დელტა“-ში გაერთიანებული შტაბის უფროსის მოადგილეს, პოლკოვნიკ ლაშა ბერიძეს და „დელტას“ დირექტორს უჩა ძოძუაშვილს შეხვდა. სამუშაო შეხვედრის შემდგომ ესტონეთის დელეგაციამ ქართული წარმოების ჯავშანტექნიკა დაათვალიერა.

ესტონეთის დელეგაცია ვაზიანში მე-4 ქვეითი ბრიგადაშიც იმყოფებოდა. მათ ბრიგადის  მეთაურის მოადგილემ, მაიორმა რატი წაქაძემ ბრიგადის სიმულაციური ცენტრი და სპორტული დარბაზი დაათვალიერებინა. მე-4 ბრიგადაში სტუმრობით ესტონეთის დელეგაციის ოფიციალური ვიზიტი საქართველოს შეიარაღებულ ძალებში დასრულდა.

წყარო:

ესტონეთის შეიარაღებული ძალების ვიზიტი დასრულდა

ვერტმფრენმშენებლობა რუსეთში – 2012 წლის შედეგები

Come to our site in facebook and "like" - The Dead District&Aviationarea

გაერთიანებული სააქციონერო საზოგადოება "რუსეთის ვერტმფრენები"–ის (ОАО "Вертолеты России") მიერ 2012 წელს სულ გამოშვებული იქნა 290 ვერტმფრენი. გამოშვებული ვერტმფრენების ტიპები ქარხნების მიხედვით შემდეგნაირად განაწილდა:

• ОАО "Казанский вертолетный завод" - 98 ცალი ვერტმფრენი (93 ცალი Ми-8/Ми-17 სერიიდან და ექვსი ცალი "Ансат-У") (აქედან 29 ცალი შიდა მყიდველისთვის)
• ОАО "Кумертаусское авиационное производственное предприятие" - 17 ცალი ვერტმფრენი (ერთი ცალი Ка-31, ხუთი ცალი Ка-32А11ВС, 11 ცალი Ка-226) (აქედან 15 ან 16 შიდა მყიდველისთვის)
• ОАО "Арсеньевская авиационная компания "Прогресс" - 21 ცალი Ка-52 (ყველა შიდა მყიდველისთვის)
• ОАО "Улан-Удэнский авиационный завод" - 100 ცალი ვერტმფრენი (ყველა Ми-8/Ми-17 სერიიდან) 
• ОАО "Роствертол" - 54 ცალი ვერტმფრენი (შვიდი ცალი Ми-26, 15 ცალი Ми-28Н და 32 ცალი Ми-35 სერიიდან).

წყარო:

Итоги года: КВЗ, КумАПП и Прогресс

ასევე წყაროს თანახმად ცნობილი ხდება რომ თითო Ка-52–ის ღირებულება 810,47 მილიონი რუბლია, რაც სავარაუდოდ 27 მილიონი დოლარის ექვივალენტია – საკმაოდ მაღალი ფასია იმის გათვალისწინებით რომ ამერიკული AH-64E–ს ღირებულება FY-2013 მიხედვით 37 მილიონ დოლარს აღწევს:

ცხრილიდან ჩანს რომ 10 ცალი ახალი AH-64E ყიდვა 371,1 მილიონი დოლარი ჯდება. ცხრისლის წყარო – PROGRAM ACQUISITION COSTS BY WEAPON SYSTEM

დღის ფოტო – ამოცანაზე გასვლის წინ

Come to our site in facebook and "like" - The Dead District&Aviationarea

2010, Astan, Georgian 31-th Bt - before mission

"დიდგორის" დაცვის შესახებ

საკმაოდ საინტერესო სტატია დაიბეჭდა ჟურნალ "არსენალ"–ში ქართული ჯავშანმანქანა "დიდგორი"–ს ჯავშნის გამოცდის შესახებ. აქამდე მართლა ბევრი კითხვა იყო მანქანების გამოცდებთან დაკავშირებით, არ ვრცელდებოდა არანაირი მონაცემები ან ფოტომასალ გამოცდებიდან. ამიტომაც ეს მცირედი ინფორმაციაც კი ძალიან სასიამოვნო გახდა სამხედრო საქმით დაინტერესებული საზოგადოებისთვის. ასევე მისასალმებელია ის ფაქტიც რომ ამ ჩვენებას ჟურნალისტებიც დაასწრეს.

სტატია ვისაც აინტერესებს ყველასთვის უკვე ცნობილია, უბრალოდ სტატიის ერთ მონაკვეთზე მინდა გავამახვილო ყურადრება და მცირედი ჩასწორება გავაკეთო, რაზეც იმედია ნაწყენი არავინ არ დარჩება:

თავდაპირველად გათვლილი იყო, რომ „დიდგორის“ დაჯავშნა უნა შეესაბამებოდეს NATO-ს STANAG-ის (იშიფრება როგორც „შეთანხმება სტანდარტიზაციის შესახებ“) მე-2 დონეს, რომელსიც ითვალისწინებს 30მ-დან „კალაშნიკოვიდან“ ნსაროლ 7.62 მმ კალიბრის Б3 ტიპის ჯავშანგამტან-ცეცხლგამჩენ ტყვიის, ასევე 80მ-ში 155მმ-იანი საარტილერიო ჭურვის ნამსხვერევების შეჩერებას, ასევე 6კგ ტროტილის შემცველი ფუგასური მოქმედების  ტანკსაწინააღმდეგო ნაღმისგან დაცვას .

ჩვენ მიერ 20 მეტრიდან  СВД -დან ნასროლ 7.62х54R  კალიბრის 22 ტყვიის (მათ შორის 18 ცალი ჯავშანგამტანი-ცეცხლგამჩენი Б32 ) მოხვედრის გაძლების შემდეგ „დიდგორის“ დაჯავშნის დონე იზრდება და იგი უკვე შეესატყვისება STANAG–4569-ის მე-3 დონეს.

მე-3 დონე ითვალისწინებს 30მ-იდან 7,62 მმ კალიბრის ტყვიების 60მ-ში აფეთქებულ 155მმ-იანი საარტილერიო ჭურვის ნამსხვრევებისა და 10კგ ტორტილის შემცველი ფუგასური მოქმედების ტანკსაწინააღმდეგო ნაღმის აფეთქებისგან დაცვას.

ახლა უკვე დაწვრილებით ავხსნი თუ რაშია საქმე:

ბალისტიკური დაცვისა და ნაღმდგრადობის დაცვის ხარისხი ორი სხვადასხვა განსხვავებული კატეგორიაა და ერთმანეთთან კავშირში არანაირად არ მოდის. ბალისტიკური დაცვა ცალკე აღინიშნება და ნაღმდგრადობა ცალკე – ანუ თუ ბალისტიკური დაცვა STANAG–4569 Level-3 ხარისხისაა ეს არ ნიშნავს რომ ნაღმდგრადობაც უცილობლად მაგ ხარისხისა იქნება. ამისი უამრავი მაგალითი არსებობს:

• რუსული ჯავშანმანქანა Тигр А6 - ამ მანქანის ბალისტიკური დაცვა ნატოს STANAG–4569 Level-3 შეესაბამება, ხოლო ნაღმდგრადობა STANAG–4569 Level-2–ია (6კგ ტროტილი საბურავის ქვეშ).
• სამხრეთ აფრიკისა და საუდის არაბეთის MRAP Nyoka Mk-2 (Masmak) – ბალისტიკური დაცვა STANAG 4569 Level 3, ნაღმდგრადობა STANAG 4569 Level 4A და 4В.
• იტალიური ჯავშანმანქანა IVECO LMV - ბალისტიკური დაცვა STANAG 4569 Level 3, ნაღმდგრადობა STANAG 4569 Level 2.
• სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის ჯავშანმანქანა REVA-III–ის სტანდარტული ვერსია – ბალისტიკური დაცვა STANAG 4569 Level 2, ნაღმდგრადობა STANAG 4569 Level 3B.
• ამერიკული საინჟინრო მანქანა Buffalo 6x6, 23 ტონიანი მანქანას შემდეგი დაცვა გააჩნია – ბალისტიკური დაცვა STANAG 4569 Level 3, ნაღმდგრადობა კატეგორია არ ვიცი, მაგრამ საბურავების ქვეშ 20კგ ტროტილი, კორპუსის ფსკერის ქვეშ 13კგ.

ამგვარი მაგალითები ბევრი არსებობს, უბრალოდ ის რომ ნაღმდგრადობა და ბალისტიკური დაცვა ცალცალკე იზომება ეს სიახლე არაა, მაგალითად ჯავშანტრანსპორტიორი LAV-25 წინიდან 30მმ, ხოლო ბორტებიდან 12,7მმ კალიბრის ტყვიებს უძლებს რაც შესაბამისად STANAG 4569 Level 5 და Level 4–ის შესაბამსია და ამ დროს მანქანის ნაღმდგრადობა Level –1–ზე ოდნავ უკეთესია. 

კიდევ ერთი მომენტი – STANAG 4569 Level 3 არ უდრის 10კგ ტროტილს, Level 3 დონის დაცვა უზრუნველყოფს 8კგ ტროტილის ექვივალენტი ასაფეთქებელი მასალისგან დაცვას. რაც "დიდგორი"–ს წონიდან გამომდინარე თავისთავად ძალიან დიდ ეჭვს იწვევს – 7 ტონიანი მანქანა და მაგ დონის დაცვით ძნელად თუ მოიძებნება მსოფლიოში. ყველაზე კარგი მაჩვენებელი წონა–ნაღმდგრადობის მხრივ დღეს–დღეობით ზემოთ მოყვანილ სამხრეთ აფრიკულ REVA–ს გააჩნია – მისი წონა 8 ტონაა, ხოლო ნაღმდგრადობა STANAG 4569 Level 3B ხარისხისაა, რაც ფსკერის ქვეშ 8კგ ტროტილისგან დაცვას ნიშნავს (დაწვრილებით მანქანის შესახებ – REVA-III 4x4). ამგვარად მაქსიმალურად უკეთეს შემთხვევაში რაც ჩვენს "დიდგორ"–ს შეიძლება რომ ჰქონდეს ეს არის 6კგ ფსკერის ქვეშ და ეს დამიჯერეთ ამ წონის მანქანისათვის ალბათ საუკეთესო მაჩვენებელი იქნება.

რა თქმა უნდა ზემოთ მოყვანილი გამოცდები 60x60სმ ჯავშანფილაზე არანაირად არ ამტკიცებს იმას რომ "დიდგორი" 8 ან თუნდაც 6კგ ტროტილს უძლებს. უბრალოდ შეუძლებელია ჯავშნის ბალისტიკური გამოცდებით მანქანის ნაღმდგრადობა დაადგინო. თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს რომ ჩვენს მანქანებს ნაღმდგრადობა არ გააჩნიათ. ამიტომ ჯობია დაველოდოთ სანამ ოფიციალურად არ გახმაურდება ეს ტექნიკური მახასიათებელი, მანამდე კი რაც ფოტოსურათები გაგვაჩნია იმის მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ ქართული ჯავშანმანქანას ნაღმდგრადობის კონსტრუქცია არ გააჩნია (საუბარია V–სებურ ფსკერზე).

ტანკების თაობა

ტანკების თაობა – სხვადასხვა ქვეყნებში, მიახლოებით ერთ პერიოდში გამოშვებული ტანკების ერთობლიობა, რომელთა კონსტრუქციასაც შედარებით მსგავსი ტექნიკური და მეცნიერული განვითარების დონე გააჩნია. როგორც წესი მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ პერიოდში ტანკების სამ თაობას გამოყოფენ:

მიუხედავად იმისა რომ მეორე მსოფლიო ომამდე სხვადასხვა ქვეყნებში უამრავი ტიპისა და კონსტრუქციის ტანკი შეიქმნა, მათ შორის მაინც არ შეიმჩნევა "თაობ"–ის დამახასიათებელი ნიშნები.

ტანკების პირველი თაობა 1950–1960 წლებში მოდის. მთლიანობაში ტანკები, რომლებიც ამ პერიოდში იქმნებოდა ან უკვე ექსპულკატაციაში იმყოფებოდა, ძალიან ჰგავდნენ (ტექნიკური თვალსაზრისით) მეორე მსოფლიო ომის ისეთ საუკეთესო ტანკებს, როგორებიცაა მაგალითად Т-34-85 ან "Panther".

მსოფლიოს იმ დორის თითქმის ყველა ტანკმწარმოებელმა თავიანთი ნაწარმის საფუძვლად საბჭოთა და ამერიკელი ტანკმშენებლების მიღწევები გამოიყენეს. კერძოდ საბჭოთა ტანკმშენებლების და მეტალურგების მიერ კოშკურების ჩამოსხმის მეთოდები და ამერიკული ცეცხლის მართვის სისტემები (ახალი ოპტიკური მანძილმზომი ტანკ M-47–ზე), ტრანსმისია (ჰიდროდინამიკური გაადაცემები) და სავალი ნაწილის ელემენტები (რეზინო–ფოლადის მუხლუხები). ეკიპაჟების რაოდენობა ხუთიდან ოთხ კაცამდე შემცირდა. პირველი თაობას შემდეგი ტანკები მიეკუთვნება: ამერიკული М47, М48А1 და М48А2, ინგლისური "Centurion", საბჭოთა Т-54 და Т-55, იაპონური Type-61 (ეს ტანკი შეიარაღებაში 1961 წელს იქნა მიღებული, თუმცა მის შექმნაზე მუშაობა 50–იან წლებში დაიწყო). რაც შეეხება "Centurion"–ებსა და Т-55–ებს, აქ საუბარია მათ საბაზისო მოდელებზე, რომლებმაც შემდეგში ღრმა მოდერნიზაციები გაიარეს.

M-48A1

M-47

Centurin

Type-61

Т-54

Т-54

ტანკების მეორე თაობა 1960–1970 წლებს მიეკუთვნება. ამ პერიოდის ტანკების დამახასიათებელი ნიშნები იყო:

• ძირითადი შეიარაღების სტაბილიზაციის ფართო გამოყენება.
• შეზღუდული ხილვადობის პირობებში ბრძოლის საწარმოებლად აქტრიუი დაკვირვების სისტემებ (ღამის ხედვის ხელსაწყოები).
• მექანიკური ბალისტიკური გამომთვლელის გამოყენება.
• მასიური დაზიანების იარაღისგან დამცავის სისტემების გამოყენების დაწყება.
• გამოყენებული ქვემეხების კალიბრის ზრდა (Т-62–ის 115მმ–ნი ქვემეხი საბჭოთა კავშირში; დასავლეთში ფართო გამოყენება ჰპოვა ინგლისურმა 105მმ–ანმა ქვემეხმა L–7მა).

მეორე თაობის ტანკებს მიეკუთვნებიან: ამერიკული M-60, M-60A1, ინგლისური Chieftain, Vijayanta (Vickers Мк.1), საბჭოთა T-62, ფრანგული AMX-30, გერმანული Leopard-1 (A1, A2 და A3 მოდიფიკაციები), შვეიცარული Pz–61, შვედური Strv-103.

T-62

Vijayanta (Vickers Мк.1)

M-60A1

Chieftain

Strv-103

Pz–61 

AMX-30

 Leopard-1

80–იანი წლებიდან დღემდე შემქილი ტაკები მე–3 თაობას მიეკუთვნება, ეს ტანკები დღეს თანამედროვე ქვეყნების სატანკო პარკის ბირთვს შეადგენენ. მათი განმასხვავებელი ნიშნებია:

• ცეცხლის მართვის ინტეგრირებული სისტემა, რომლის შემადგენლობაშიც შედის ციფრული ბალისტიკური გამომთვლელი, ლაზერული მანძილმზომი, შიდა და გარე პირობების გადამწოდთა კომპლექტი, დამიზნებისა და დაკვირვების თბოხედვის სისტემა, რომელიც ოცდაოთხი საათის განმავლობაში იძლევა ეფექტური ცეცხლის წარმოების საშუალებას.
• კიდევ უფრო გაზრდილი კალიბრის ქვეხი (საბჭოთა/რუსულ ტანკებზე 125მმ–ნი გლუვულიანი ქვემეხი, დასავლეთის ტანკებზე 120მმ–ნი გლუვულიანი ქვემეხი).
• მართვის სისტემებში ჰიდროსტატიკური გადაცემების გამოყენება, რაც ნებისმიერი რადიუსით მოტრიალების საშუალებას იძლევა.
• ალტერნატიული ძალური დანადგრაის გამოყენების საშუალება (მაგალითად აირტურბინული ძრავა M-1 Abraams–ზე და T-80–ზე).
• ტანკების ნაწილზე ეკიპაჟი წევრების შემცირება ოთხიდან სამ კაცამდე (რუსული T-80/90, Leclerc, Type-90, Black Panther).
• ჰიდროპნევმატური დაკიდების გამოყენება (Chelenger-1/2, Type-90/10, Type-88, Black Panher).

მე–3 თაობის ტანკებს მიეკუთვნებიან: ამერიკული M1 Abrams, ინგლისური Chelenger-1/2, რუსული T-80/90, ებრაული Merkava-3/4, იტალიური Ariette-C1, ფრანგული Leclerc, იაპონური Type-90/10, სამხრეთ კორეული Black Panther, გერმანული Leopard-2, ჩინური Type-98/99, უკრაინული Т-84.

Т-90МС

Leopard-2A4

Ariete-C1

Black Panther

Chelenger-2

M1A2 SEPv2

Merkava-4

Type-10

Leclerc

Type-99A2 (ZTZ 99А2)

Т-84 Оплот-М