კრის კაილი - ამერიკელი სნაიპერი (წიგნის მოკლე მიმოხილვა)

წიგნი საკმაოდ საინტერესოა, მარტივად იკითხება. ბევრ რამეში შეიძლება არ დაეთანხმო ადამიანი ავტორს, მაგალითად ერაყელი მეამბოხეების მისებურ ხედვაში, რომლებსაც ის ველურებს და საშინელ ადამიანებს უწოდებს და მათ მკვლელობას თავის მოვალეობად თვლის. თუმცაღა აქ მთლიანობაში ალბათ აშშ-ს შეიარაღებული ძალების მენტალობასთან უფრო გვაქვს საქმე, ვიდრე მხოლოდ ერთ, კონკრეტულ ადამიანთან, რომელიც ჩემის აზრით არასწორად აღიქვამს არსებულ სამყაროს.

მაგრამ მოდით მსოფლმხედველობა განზე გადავდოთ და ვისიამოვნოთ მსოფლიოს ერთ-ერთი საუკეთესო სნაიპერის, კრის კაილის, ავტობიოგრაფიული მონათხრობით, რომელშიც ყველაზე მეტად ჯარისკაცული რუტინა, მეთაურებთან ურთიერთობა და ბრძოლის საკმაოდ მარტივი, მაგრამ რეალური აღწერა ითრევს ადამიანს და წიგნს ერთი ამოსუნთქვით აკითხებს.

რამოდენიმე ამონარიდი წიგნიდან:

11 სექტემბრის ტერაქტის შემდეგ, (საზოგადოების დამოკიდებულება თავისი ჯარისკაცებისადმი, ჩვენს საზოგადოებასაც გამოადგება):

 ტაიას გასაღები ავიღე, ავზი სავსე ჰქონდა, ჩემს ჯიპში კი ბენზინი აღარ იყო და ბაზაზე გავვარდი. აღარც კი მახსოვს რა სიჩქარით მივდიოდი, სამი ციფრი უნდა ყოფილიყო, მაგრამ ეს მართლა ყველაზე მაღალი სიჩქარე იყო რაც კი ფიზიკურად შესაძლებელია.
სან-ხუან კაპისტრანოს გზატკეცილზე სარკეებში გავიხედე და დავინახე, რომ პოლიცილი მომსდევს.
პოლიციელი აშკარად ცუდ გუნებაზე გახლდათ.
- თქვენ ძალიან სწრაფად მოძრაობთ, გაქვთ ამის მიზეზი?
- დიახ სერ - ვუპასუხე - სამხედრო ვარ და გამომიძახეს, მესმის, რომ უნდა დამაჯარიმოთ, მაგრამ იქნებ ეს სწრაფად გააკეთოთ და გამიშვათ?
- სად მსახუდობთ?
- „ამის დედაც“ - გავიფიქრე, ხომ ვუთხარი, რომ ბაზაზე მეჩქარება, ხომ შეიძლება გამომიწეროს ჯარიმა და გამიშვას! მაგრამ გარეგნულად სიმშვიდეს ვინარჩუნებდი.
- სამხედრო საზღვაო ძალებში, - ვუპასუხე.
- რას აკეთებთ სამხედრო ძალებში?
- SEAL-ის წევრი ვარ, - ახლა კი დამეტყო გაღიზიანება.
საჯარიმო ქვითრების წიგნაკი დახურა და მითხრა:
- მე წინ წავალ, თქვენ გამომყევით, ქალაქის ბოლომდე მიგაცილებთ, ეს პატარა კომპენსაცია იქნება იმისა, რომ შეგაყოვნეთ.

აი საქორწინო შვებულებას რო იღებ და მეგობრები მოსალოც საღამოს რო გიწყობენ ქვედანაყოფში:

ნევადის მთებში ვიყავით, ციოდა, თოვლიც წამოვიდა, პატარა შვებულება მომცეს, რადგანაც ცოლს ვირთავდი , დილით უნდა გავფრენილიყავი. ჩემს ამხანაგებს კი წინ ბევრი ვარჯიში ელოდათ. ოპერაციის დაგეგმვის ოთახში შევედი. შეფმა გვითხრა, რომ უნდა დავისვენოთ და დავლიოთ ლუდი სანამ ხვალინდელ დღეს დავგეგმავთ.
- ჰეი, შენ ახალბედავ - მითხრა - ლუდი მოარბენინე და მიკროავტობუსიდან მისაყოლებელიც წამოიღე.
როდესაც დავბრუნდი, მხოლოდ ერთი სკამი იყო თავისუფალი, რომელიც ოთახის შუაში, წრეში იდგა.
- მაშ, ასე, აი, ხვალ რა უნდა გავაკეთოთ, - თქვა მეთაურმა, დაფასთან იდგა, - სამიზნე იქნება ცენტრში, ჩვენ მას ყოველი მხრიდან წრეს დავარტყამთ.
„ეს მთლად გონივრული არ ჩანს, - გავიფიქრე, - თუკი ყოველი მხრიდან წრეს დავარტყამთ, გამოვა რომ ერთმანეთს ვესვრით“. ეს რომ არ მოხდეს, ლათინური L ფორმის განლაგებას ვირჩევთ ხოლმე.
მეთაურს გადავხედე, მანაც გადმომხედა. უეცრად სერიოზული გამომეტყველება ეშმაკური ღიმილით შეეცვალა. უმალ მთელი ათეული დამაცხრა, წამიც და იატაკზე აღმოვჩნდი. სკამს მაგრად მიმაბეს და დაიწყო „კენგურუს სასამართლო“.
ბევრი რამე დამაბრალეს, პირველი ის იყო, რომ თავის დროზე ვთქვი, სნაიპერი მინდა გავხდე-მეთქი“.
- ეს ახალბედა უმადურია! - ჭექდა ბრალდებები, - მას არ სურს საქმე აკეთოს, მას ჰგონია, რომ ჩვენზე უკეთესია!
შევეცადე გამეპროტესტებინა, საწინააღმდეგოდ სიტყვა მეთქვა, მაგრამ მოსამართლემ, - მის როლს კი ჩემი მეთაური ასრულებდა, - სწრაფად მომიწოდა წესრიგისკენ. „ადვოკატს“ მივმართე.
- და რას ელი? - მითხრა, - მან ეს-ესაა დაასრულა დაწყებითი გა-ნუთ-ლე-ბა.
- დამნაშავეა! - გამოაცხადა მოსამართლემ, - შემდეგი ბრალდება!
- თქვენო ღირსებავ, ბრალდებული უპატივცემულობას იჩენს, მან ეს-ესაა, თავისი მეთაური ჯანდაბაში გაგზავნა.
- ვაპროტესტებ! - განაცხადა ადვოკატმა, - მან იქ მორიგე ოფიცერი გააგზავნა!
მეთაურსა და მორიგე ოფიცერს შორის დიდი განსხვავებაა, ოღონდ არა ასეთ სიტუაციაში.
- დამნაშავეა! შემდეგი ბრალდება!
ყველა ბრალდებაში დამნაშავე მცნეს, - რაც კი შეძლეს გაეხსენებინათ, ყველაფერი დამაბრალეს, სასჯელად კი, ყოველ ცალკეულ ბრალდებაზე, უნდა დამელია ვისკის ულუფა, კოლასთან ერთად.
ამის შემდეგად, დავთვერი მანამ, სანამ „ფელონიამდე“ მივიდნენ. რაღაც მომენტში გამხადეს და ტრუსებში ყინული ჩამიდეს. ბოლოს და ბოლოს გავითიშე.
შემდეგ აეროზოლით და მარკერით მკერდსა და ზურგზე ფლეიბოის ბაჭია დამახატეს. ზუსტად ისეთი „ბოდი-არტი“ იყო, თაფლობის თვეს რომ უხდება. რაღაც მომენტში, ჩემი ამხანაგები ჩემი ჯანმრთელობის მდგომარობამ შეაშფოთა, სრულიად შიშველი დამაბეს ფიცარზე, გარეთ გამიტანეს და თოვლში ჩამსვეს, გონზე რომ მოვსულიყავი. როდესაც გონზე მოვედი, კბილებს ისე ვაკაწკაწებდი, ტყვიამფრქვევის ჯერი გეგონებოდათ. შემდეგ მომცეს მარილხსნარი, ალკოჰოლის მოქმედება რომ შეემცირებინათ და ბოლოს დამაბრუნეს ოთახში, მაგრამ ფიცრიდან არ ჩამომხსნეს.
მახსოვს, როცა მიმათრევდნენ კიბეზე, ეტყობა სეირის მაყურებლები შეგროვდნენ, რადგან ჩემი ამხანაგები ყვიროდნენ, „აქ არაფერია სანახავი, არაფერი!“ და თან მიმათრევდნენ.
მეორე დღეს ტაიამ ჩამომრეცხა ბაჭიები და ფერადი საღებავი, თუმცა პერანგში მისი კვალი მაინც ჩანდა, ასე რომ იძულებული გავხდი, საქორწინო ცერემონიის დროს პიჯაკი ყველა ღილზე შემეკრა.

პოლონური სპეცდანიშნულების რაზმი GROM, რომელიც სამართლიანად ითვლება მსოფლიოში საუკეთესო სპეცრაზმად. ჩემს აზრი კრის კაილის აზრს ემთხვევა ამ რაზმის შესახებ:

რეგიონში ჩვენი ჩასვლის შემდეგ, პირველ თვეებში, გავიცანი პოლონური სპეცდანიშნულების რაზმი, GROM-ის წევრები. ეს არის სპეციალური ქვედანაყოფი - პოლონეთის არმიის უხილავი და უხმაურო პარაშუტისტების რაზმი. ამ სპეცდანიშნულების ნაწილს მაღალი რეპუტაცია აქვს, ისინი ჩვენთან ერთად მონაწილეობდნენ გემების შემოწმებაში.

********************************************************

ჩვენი მომზადების ბოლო პერიოდში გავიგეთ, რომ ბაღდადში გამოჩნდა შენაერთი, რომელიც პირდაპირი მოქმედების აქციებს (პირდაპირი მოქმედების ოპერაცია ითვლება სპეცრაზმის მიერ მტრის ცალკეული მნიშვნელოვანი პირების სალიკვიდაციოდ განხორციელებული ოპერაციები) ატარებს ამოხებულთა ლიდერების წინააღმდეგ და მათ მიმართ, ვინც ტერორიზმშია ეჭვმიტანილი. ეს იყო GROM, სპეცდანიშნულების პოლონური რაზმი. პოლონელებმა საქმის ძირითადი სიმძიმე იკისრეს, მაგრამ დახმარება სჭირდებოდათ - სახელდობრ, სნაიპერები და ნავიგატორები. სწორედ ამის გამო 2004 წლის სექტემბერში გამგზავნეს ერაყში და GROM-ს მიმამაგრეს, როგორც სპეციალისტი.

********************************************************

GROM-ი შენობას ზუსტად ისევე იღებს, როგორც SEAL-ი, თუმცა არსებობს მცირედი განსხვავება დეტალებში. მაგალითად, როგორ გამოდის მებრძოლი კუთხიდან, ანდა, როგორ იფარავენ ერთმანეთს ოპერაციის დროს. თუმცა, ყველაფერი, კაცმა რომ თქვას, მოქმედების აგრესიულობაზეა დამოკიდებული. მტერი უნდა დათრგუნო შენი უეცარი შეტევით, სწრაფად და ზუსტად ესროლო და სიტუაციაზე კონტროლი დაამყარო.
ერთი განსხვავება იყო, რომელიც ძალიან მომეწონა. ეს იყო პოლონელების მანათობელ-აკუსტიკური ყუმბარები. ამ ტიპის ამრიკული ხელყუმბარები იძლევიან შუქის ერთ ამოფრქვევას და გამაყრუებელ ბათქს. პოლონური ხელყუმბარები კი - მთელ სერიას. ჩვენ მათ „შვიდბათქუნებს“ ვეძახდით. ისეთი ხმა აქვთ, თოთქოს ძალიან ახლოს, მსხილკალიბრიანი იარაღიდან გესვრიან. როდესაც პოლონელებთან მისია დასრულდა, ვეცადე, რაც შეიძლება მეტი ასეთი ხელყუმბარა წამომეღო.

********************************************************

GROM-ი მეტად ჰგავს SEAL-ს - ოპერაციის დროს მაგარი პროფესიონალები, მას შემდეგ კი, მაგარი მომლხენები. მათ ყოველთვის ჰქონდათ პოლონური არაყი, განსაკუთრებით უყვარდათ „ზუბროვკა“.
...................არაყი სასიამოვნო დასალევი აღმოჩნდა, თანაც გრადუსიანი. ეს ნამდვილად სერიოზული არგუმენტია იმის სასარგებლოდ რომ რუსებს არაყის არაფერი გაეგებათ და პოლონელები უკეთესს აკეთებენ.

ერაყში მასიური დაზიანების იარაღის არსებობა-არ არსებობის შესახებ საინტერესო რამ და დასავლური დემოკრატიის კვალი:

სხვა ადგილას, ჩვენ ქიმიური ნივთიერებებით სავსე კასრები ვიპოვეთ. ეს ნივთიერებები ქიმიური იარაღის დასამზადებლად გამოიყენებოდა. ყველა ლაპარაკობს, რომ სადამს ერაყში მასობრივი გამოყენების იარაღი არ ჰქონდა და, ალბათ, გამზადებულ ატომურ ბომბს გულისხმობენ და არა მომწამლავ ნივთიერებებს და მის ნახევარფაბრიკატებს, რომელის საწყობებში უზომო რაოდენობით აღმოჩნდა.
შესაძლოა, ამის შესახებ ხმას არ იღებენ, რადგანაც ამ ქიმიური მასალების უმეტესობა საფრანგეთიდან ან გერმანიიდან იყო ჩამოტანილი, იმ ქვეყნებიდან, რომლებიც ჩვენ მოკავშირეებად ითვლებიან.

შენი საქმე რო წინ დაგხვდება:

ჩვენ იშვიათად ვსაუბრობდით სიკვდილსა და ომზე. მაგრამ უცებ ამოხეთქავდა ხოლმე.
ეს ყოველთვის ცუდი არ არის, ერთხელ, კრისის მანქანას ზეთს უცვლიდნენ ავტოსერვისში. იქვე კიდევ რამდენიმე კლიენტი იყო. დახლთან მდგომმა ახალგაზრდამ კრისის გვარი ხმამაღლა წარმოთქვა, კრისი წამოდგა, ანგარიში გადაიხადა და ისევ დაჯდა.
იქ მყოფმა ახალგაზრდა კაცმა შეხედა და ჰკითხა: „თქვენ კრის კაილი ხართ?“
კრისმა მიუგო: „დიახ“.
„ფალუჯაში იყავით?“
„დიახ“.
„ჯანდაბა! თქვენ ის კაცი ხართ, ვინც ჩვენ გადაგვარჩინა!“
იმ ახალგაზრდა კაცის მამაც იქვე იყო. კრისთან მივიდა და დიდხანს ართმევდა ხელს. მამა-შვილი ერთმანეთს არ აცლიდა სიტყვის თქმას: „თქვენ ძალიან მაგარი ხართ, თქვენს ანგარიშზე უფრო მეტი ლიკვიდაციაა, ვიდრე სხვა ნებისმიერის“.
კრისმა დაიმორცხვა და ძალზე თავმდაბლურად უპასუხა: „თქვენ ყველამ კი, მე გადამარჩინეთ“.

ჩეჩნები ამერიკელების წინააღმდეგ:

შევცვივდით სახლში, სადაც შესასვლელშივე დიდი ოთახი იყო. სახლის ბინადრებისთვის ეს სრული მოულოდნელობა აღმოჩნდა. თუმცა მეც არანაკლებ გაოცებული დავრჩი. შევვარდი თუ არა ოთახში, დავინახე ახალგაზრდა მამაკაცების ჯგუფი, რომლებსაც ამერიკული კამუფლირებული ფორმა ეცვათ, სპარსეთის ყურეში რომ გამოიყენებოდა, პირველი ომის დროს, ოპერაციისას „ქარიშხლის უდაბნო“. სრულიად იყვნენ აღჭურვილები, ევროპელებივით გამოიყურებოდნენ, ორ მათგანს კი საერთოდაც, ქერა თმა ჰქონდა, რაც ერაყელებს და არაბებს არ ახასიათებთ.
რა ჯანდაბაა?
რაღაცამ გამიელვა გონებაში და შაშხანას სასხლეტს მოვკარი, ყველანი დავაწვინე.
ეს რომ არ გამეკეთებინა კიდევ ნახევარი წამის განმავლობაში, მე თვითონ აღმოვჩნდებოდი იატაკზე დამხობილი.
როგორც გაირკვა, ჩეჩნები იყვნენ, მუსლიმები, რომლებიც ერაყში ჩავიდნენ დასავლეთის წინააღმდეგ „წმინდა ომში“ მონაწილეობის მისაღებად (ჩვენ მათი პასპორტები სახლის ჩხრეკისას ვიპოვეთ).

როგორ კვდებიან SEAL-სები:

მაიკ მონსური

......... ცხადია მე იქ არ ვიყოფილვარ, ასე რომ, გიყვებით იმას, რაც ოფიციალურად პატაკში წერია. ხელყუმბარა მოხვდა მაიკ მონსურს მკერდში და მის გვერდით დაეცა გემბანზე (ფლოტში ასე ეძახიან იატაკს). იგი უმალ წამოხტა, იყვირა: „ყუმბარა!“ ამხანაგები გააფრთხილა, მაგრამ პრობლემა ის იყო, რომ მხოლოდ მონსურს შეეძლო აფეთქებისას გარიდებოდა, სახურავზე მონსურის გარდა სამი ამერიკელი სნაიპერი და სამი ერაყელი ჯარისკაცი იყო. ყოველგვარი დაფიქრების და ყოყმანის გარეშე, რადგანაც აშკარა და ცხადი საფრთხე არსებობდა, მაიკ მონსურმა ხელყუმბარა სხეულით დაფარა, გაისმა აფეთქება, რომელმაც სასიკვდილოდ დაჭრა.
ოფიცერმა მონსურმა სამაგალითო თავგანწირვა გამოიჩინა. აშშ-ის სამხედრო საზღვაო ფლოტის სამხედროთაგან, ვინც ყუმბარის სიახლოვეს იმყოფებოდნენ, მხოლოდ მას ჰქონდა შესაძლებლობა, გაქცეულიყო და თავი გადაერჩინა. ამის ნაცვლად მან თავი გასწირა. ამ გმირულმა საქციელმა SEAL-ს მისცა საშუალება, მისი ორი წევრის სიცოცხლე გადაერჩინა.

შშ პირების სამოტივაციოდ, არ არსებობს შეზღუდული შესაძლებლობა ფიზიკურად, ეს საზოგადოების თავშია, თუმცა ჩვენთან, საქართველოში ინვალიდებს კი არა, ჯანმრთელებს უჭირთ საზოგადოებაში სრულფასოვნად ინტეგრაცია, უბრალო მიზეზის გამო - საზოგადოება არ არსებობს:

თუ გჭირდებათ გმირი პოსტერისთვის, სადაც ნაჩვენებია ფიზიკური ნაკლის ძლევა, სწორედ რაიანი გამოგადგებათ. მას მერე, რაც მხედველობა დაკარგა, მან კოლეჯში ჩააბარა, წარჩინებით დაასრულა და მშვენიერი სამსახური მიიღო. იგი ავიდა მაუნტ-ჰუდზე, მაუნტ-რეინირზე და კიდევ რამდენიმე მწვერვალზე. სანადიროდ იყო და ირემი მოკლა, მარეკებისა და ეშმაკური დასამიზნებელი საშუალების დახმარებით. დასძლია ტრიატლონის დისტანცია. ერთხელაც, რაიანმა მითხრა, რომ უხარია, თვითონ რომ დაიჭრა, რომელიმე ჩვენგანი კი არა. მართალია, თავიდან განიცდიდა, მაგრამ მერე შეძლო და სრულფასოვან ცხოვრებას დაუბრუნდა, გრძნობდა, რომ შეუძლია მართოს საკუთარი ცხოვრება და იყოს ბედნიერი, მიუხედავად ყველაფრისა, და მართალიცაა.

საკმაოდ დიდ კრიტიკას იმსახურებს რედაქტორის და მთარგმნელის ნამუშევარი, რამოდენიმე გრამატიკული და მეაქნიკური შეცდომის გარდა (ნუ რასაც მე მივაქციე ყურადღება) წიგნი ტექნიკური ტერმინოლოგიის კუთხით საკმაოდ საშინლადაა გადმოქართულებული.

• პროლოგის პირველივე გვერდზე (გვერდი 9) გვხვდება ასეთი რაღაცა - საზღვაო ფეხოსნები. ასეთი ტერმინი არ არსებობს, სწორია საზღვაო ქვეითები. ეს სიტყვა წიგნში საკმაოდ ხშირად გამოიყენება და ყურს ძაან ცუდად ხვდება.

ქვემოთ უბრალოდ მოვიყვან ტერმინებსა და გვერდებს (მარჯვენა სვეტში სწორ ტერმინებს მივუწერ):

• გვ.82 ნაღმსატყორცნი Mk-19 - ყუმბარმტყორცნი Mk-19, ან ავტომატური ყუმბარმტყორცნი Mk-19.
• გვ.82 ანტისატანკო რაკეტების გასაშვები დანადგარი - ტანკსაწინააღმდეგო რაკეტების გამშვები (დანადგარი უკვე საჭირო აღარაა, თუმცა ვისაც როგორ მოსწონს ისე დაწეროს).
• გვ.82 ერთჯერადი ანტისატანკო ყუმბარმტყორცნი LAW - ერთჯერადი ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარმტყორცნი LAW
• გვ.88 რაკეტის დამაბნეველი ინფრაწითელი მოწყობილობები - რაკეტისთვის ინფრაწითელი ხარვეზების დამდგმელი ცრუ სამიზნეები
• გვ.89 ნაღმტყორცნი „კარლ გუსტავი“ - ყუმბარმტყორცნი „კარლ გუსტავი“
• გვ.90 A-18 – F-18 (თუმცაღა ეს ბოლო უფრო მექანიკური შეცდომაა)
• გვ.90 30მმ-იანი,სწრაფმსროლი, 6 ლულიანი ზარბაზანი - 30მმ-იანი, სწრაფმსროლი, 6 ლულიანი ქვემეხი, ან 30მმ-იანი, 6 ლულიანი ავტომატური ქვემეხი.
• გვ.116 MacMillan and Accuracy International - ეს ორი სხვადასხვა ფირმაა და შესაბამისად ინგლისური „and“ ქართულმა „და“ უნდა ჩაანაცვლოს.
• გვ.117 Leica-ს ფირმის შორსმზომი - Leica-ს ფირმის მანძილმზომი.
• გვ.140 ჯავშანძილეტი და სატვირთო ჟილეტი - ჯავშანჟილეტი და განტვირთვის ჟილეტი.
• გვ.250 რაკეტა „კარლ გუსტავი“ ესროლა - „კარლ გუსტავის“ ჭურვი ესროლა
• გვ.252 გვქონდა რაკეტები LAW - გვქონდა ყუმბარმტყორცნი LAW
• გვ.282 37 გასროლა დაუგროვდა ტანკის ზარბაზნიდან - 37 გასროლა დაუგროვდა ტანკის ქვემეხიდან
• გვ.290 ორი 105 მილიმეტრიანი ყუმბარა - ორი 105 მილიმეტრიანი ჭურვი
• გვ.316 ამიტომ „უმვე“ დატვირთეს - „უმვე“ როგოც თვითონ მთარგმნელს აქვს მინიშნებული სქოლიოში, არის High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicle, ანუ იგივე HMMWV, რაც საყოველთაოდ ცნობილი ყველგანმავალი „ჰამერია“, ამიტომ აბრევიატურა არ ითარგმნება.