სსსტც ,,დელტას,, მოღვაწეობა ჯავშანტექნიკის ჯავშნისა და მექანიკური დეტალების გაუმჯობესების საკითხებში

სსსტც ,,დელტაში,, შემავალი სსიპ "ფერდინანდ თავაძის მეტალურგიისა და მასალათმცოდნეობის ინსტიტუტი" 2011 წლიდან " დელტას" დაკვეთით ასრულებს მთელ რიგ კვლევებს მეტალურგიაში, რომელთა დანერგვაც დაგეგმილია/ხდება "დელტას" მიერ წარმოებულ ჯავშანტექნიკაში. ქვემოთ მოყვანილია რამოდენიმე ამონარიდი ინსტიტუტის მიერ ჩატარებული კვლევების შესახებ:

არაა გამორიცხული "დიდგორის" გადაცემათა კოლოფზე იყოს საუბარი:

მაღალმტკიცე ბეინიტური თუჯის მიღების ტექნოლოგიური პროცესის დამუშავება 

1. მოკლე აღწერილობა, შინაარსი

„დელტაში” წარმოებული მანქანების გამოცდის დროს იყო ორი შემთხვევა, როდესაც გადაცემის კოლოფში გატყდა ერთი და იგივე დანიშნულების კბილანები. შესწავლის შედეგად დადგინდა, რომ გატეხილი კბილანები დამზადებულია მაღალმტკიცე ბეინიტური თუჯისაგან. ასეთი მასალები ახალია და რიგ ქვეყნებში (აშშ, გერმანია, რუსეთი, ბელორუსია და სხვ.) მიმდინარეობს მათი კვლევა და ათვისება.

მიგვაჩნია, რომ ასეთი თუჯების დამზადების ტექნოლოგია უნდა იქნას ათვისებული საქართველოშიც და გამოყენებული იქნას ადგილობრივად, ზოგიერთი სერიული დეტალების დასამზადებლად, მაგალითად სსსტც „დელტა”-ში.

პროექტის ჯამური ბიუჯეტი 2017-2018წწ. – 146770X2=293540 ლარი.

________________________________________________________________________________

პროექტი რომლითაც თვით NASA არის დაინტერესებული:

III-V ტიპის ხისტად დასხივებულ ნახევარგამტარულ მყარ ხსნარებში ელექტრონების ძვრადობის ძლიერი შემცირების პრობლემის გამოკვლევა 

1. მოკლე აღწერილობა, შინაარსი

ნახევარგამტარული მასალებისა და მათ ბაზაზე დამზადებული ხელსაწყოების დასხივების შედეგად მათში ნახევარგამტარების უმნიშვნელოვანესი პარამეტრიმუხტის მატარებელთა ძვრადობა მცირდება, ხოლო ხისტი და დიდი დოზის დასხივების შემთხვევაში იგი კატასტროფულად ეცემა, რის გამოც შეუძლებელი ხდება ნახევარგამტარული მიკრო და ოპტოელექტრული ხელსაწყოების ეფექტური ფუნქციონირება.

ამოცანის გადაჭრის მიზნით გაზრდილ იქნება III-V ტიპის ნახევარგამტარული მასალების და მათი მყარი ხსნარების ეპიტაქსიური ფენები. შესწავლილი იქნება მათი ელექტრული თვისებები დასხივებამდე და დასხივების შემდეგ. გამოკვლეული იქნება რადიაციული დონორებისა და აქცეპტორების ურთიერთკომპენსაციის მოვლენა. დამუშავდება ინოვაციური ტექნოლოგია; შეიქმნება უნიკალური თვისებების მქონე მასალა.

4. პროექტის მიზანი

პროექტის ძირითადი მიზანია დამუშავდეს ინოვაციური ტექნოლოგია და შეიქმნას ისეთი ელექტრონული მასალა, რომელშიაც ნახევარგამტარის ერთ-ერთი ძირითადი პარამეტრი-ელექტრონების ძვრადობა არ შეიცვლება მასზე ისეთი მძლავრი რადიაციის ზემოქმედებითაც კი, როგორიცაა ჩქარი ნეიტრონები ნაკადით Ф=2·1018ნ/სმ2 და მაღალი ენერგიების ელექტრონები (E=50MeV, Ф=6.0·1017ელ/სმ2).

5. მოსალოდნელი შედეგები და სავარაუდო ვადები

პროექტის საბოლოო რეალური პროდუქციაა-უნიკალური რადიაციული თვისებების მქონე ნახევარგამტარული მასალა და პატენტი ინოვაციურ ტექნოლოგიაზე, რომელსაც ექნება მნიშვნელოვანი კომერციული ღირებულება. სავარაუდო ვადები: 2017-2018წწ.

პროექტის ჯამური ბიუჯეტი 2017-2018წწ. – 73692X2=147384 ლარი. 

13. ბაზრის კვლევა: ვინ იქნება პოტენციური მომხმარებელი, ვის შევთავაზებთ.

პოტენციური მომხმარებლები არიან:

1. საქართველოს ეკონომიკის სამინისტრო, ვინაიდან ჩვენს მიერ დამუშავებულ იქნება უნიკალური თვისებების მქონე დარიშხანის შემცველი ნახევარგამტარული მასალების მიღების ინოვაციური ტექნოლოგიები, რომლებიც უნდა დაინერგოს საქართველოში, ჩვენს ქვეყანაში არსებობს დარიშხანის უნიკლური საბადოები და ამასთანავე განვითარებულ იყო დარიშხანის მოპოვების და გაწმენდის წარმოება. ამავე დროს საქართველოში ყველაზე მძლავრი ოპტიკური და მიკროელექტრონული სამეცნიერო საწარმოო გაეთიანება „მიონის“ ყოფილი სპეციალისტების გამოყენებით შესაძლებელია ჩვენს მიერ დამუშავებული ტექნოლოგიების ბაზაზე შეიქმნას უნიკალური ხელსაწყოები. აღნიშნული გზით საქართველოში განხორციელდება სრული ციკლი: დარიშხანის მოპოვება, ეფექტური ნახევარგამტარული მასალების შექმნა და ელექტრონული ხელსაწყოების წარმოება.

2. აღნიშნული მასალებით დაინტერესებულია ცერნი (დიდი ადრონული კოლაიდერი), აშშ-ის ნაციონალური ასტრონავტიკისა და კოსმოსის ადმინისტრაცია (NASA), ასევე იაპონიის, უკრაინის, გერმანიის, საფრანგეთის ბირთვული და კოსმოსური ცენტრები და უნივერსიტეტები.

________________________________________________________________________________

რკინის ფუძეზე ახალი, მსუბუქი შენადნობების შემუშავება

1. მოკლე აღწერილობა, შინაარსი

კონსტრუქციების წონის შემცირება მნიშვნელოვანი საინჟინრო პრობლემაა, რომლის გადასჭრელად ერთ-ერთ ძირითად საშუალებას გამოყენებული მასალების კუთრი წონის დადაბლება წარმოადგენს. შენადნობების ხვედრითი სიმტკიცის გაზრდა გაცილებით მსუბუქი, შემცირებული ლითონტევადობის კონსტრუქციების და ამაღლებული მობილურობის მქონე დანადგარების შექმნის შესაძლებლობას იძლევა. აქედან გამომდინარე ცხადია, რომ ასეთი შენადნობების და მათგან ნამზადების მიღება მეტად აქტუალურია, როგორც პრაქტიკული, ასევე თეორიული თვალსაზრისით, რადგან მიღებული შედეგებზე დაყრდნობით დამუშავდება ახალი საკონსტრუქციო მასალების მიღების სამეცნიერო საფუძვლები და გაფართოვდება ჩვენი ცოდნა ახალი განსაკუთრებული თვისებების მქონე შენადნობების მიღების შესაძლებლობების შესახებ. რკინის ფუძეზე ახალი, მსუბუქი შენადნობების მისაღებად გამოყენებული იქნება ინდუქციური, პლაზმური, ელექტროწიდური გადადნობის, მათ შორის არგონის და აზოტის მაღალი წნევის ქვეშ დნობის, მეთოდები. გამოყენებული იქნება თერმული, თერმომექანიკური და ცივი პლასტიკური დეფორმაციით დამუშავება.

ქიმიური, რენტგენოგრაფიული, მეტალოგრაფიული, დილატომეტრიული, თერმომაგნიტომეტრული, მექანიკური თვისებების და კოროზიული მახასიათებლების გაზომვის მეთოდებით ჩატარდება მიღებული შენადნობების კვლევა.

პროექტის ჯამური ბიუჯეტი 2017-2019წწ. – 72860X3=218580 ლარი.

13. ბაზრის კვლევა: ვინ იქნება პოტენციური მომხმარებელი, ვის შევთავაზებთ

პროექტში მიღებული შედეგები რეალიზაციისათვის შეთავაზებული იქნება "დელტა"- სთვის.

________________________________________________________________________________

მხურვალ- და ცვეთამედეგ პირობებში მომუშავე დეტალების დამცავი დანაფარებისათვის ნიქრომის ფუძეზე კომპოზიციური ფხვნილების მიღება, ელექტროდების დამზადება, დანაფარების დატანა და მათი ექსპლუატაციური თვისებების კვლევა

1. მოკლე აღწერილობა, შინაარსი:

მაღალტემპერატურული კოროზიისა და ცვეთის პირობებში მომუშავე დეტალების ხანგრძლივობის გაზრდის და გაცვეთილი დეტალების ზედაპირების აღდგენის მიზნით ახალი ტიპის კომპოზიციური ფხვნილის მიღების ტექნოლოგიის დამუშავება, რომელიც შედგება ცხელი კოროზიის მიმართ მედეგი ლითონური ფუძისა და მასში ჩართული მაღალი სიმტკიცის ძნელდნობადი ფაზის დისპერსიული ნაწილაკებისგან.

შინაარსი:

- ქრომისა და ნიკელის ქლორიდების, განმამტკიცებელი ფაზის - ქრომის კარბიდის ფხვნილოვანი ნაწილაკების ნარევთა ერთობლივი ალუმინოთერმული აღდგენით NiCr-Cr3C2 ტიპის კომპოზოციური ფხვნილის მიღება;

- მიღებული ფხვნილებიდან დამზადებული ელექტროდებით ლითონური დეტალების ზედაპირების დაფარვა ელექტრო-ნაპერწკლური ლეგირებით, ელექტრო-რკალური დადუღებით ან პლაზმური დაფრქვევით. 

5. მოსალოდნელი შედეგები:

• არადეფიციტური და იაფი საწყისი საკაზმე მასალების გამოყენებით, არსებულ მეთოდებთან შედარებით ენერგოდანახარჯების 15%-ით შემცირება;

• დანაფარების საექსპლუატაციო თვისებების არსებულთან შედარებით 20%-ით გაზრდა;

• სამხედრო დანიშნულების მხურვალ– და ცვეთამედეგ პირობებში მომუშავე დეტალების ზედაპირების აღდგენა-განმტკიცების მიზნით განისაზღვრება იმ დეტალების კლასიფიკაცია, რომლებიც დაექვემდებარებიან: ა)ელექტრონაპერწკლური მეთოდით (დანაფარების სისქით 100-150 მკმ-მდე) ლეგირებას; 

ბ)პლაზმური ან ელექტრო-რკალური მეთოდებით შემდგომი ექსპლუატაციისათვის გამოუსადეგარი (2,5-3 მმ დაზიანებულ) დეტალების აღდგენას.

პროექტის ჯამური ბიუჯეტი 2017-2019წწ. -164360X3=493080 ლარი

13. ბაზრის კვლევა: ვინ იქნება პოტენციური მომხმარებელი, ვის შევთავაზებთ

ამჟამად ჩვენს რეგიონში (ამიერკავკასიის რესპუბლიკები, თურქეთი) ლითონური ფხვნილოვანი მასალები და მათგან დამზადებული ნაკეთობები (ელექტროდები) პრაქტიკულად არ იწარმოება, თუმცა მოთხოვნილება ფხვნილთა მეტალურგიის მეთოდებით დამზადებულ პროდუქციაზე ყოველწლიურად მატულობს, რომლის დაკმაყოფილებაც ხორციელდება საზღვარგარეთის ფირმების მეშვეობით.

პროექტით გათვალისწინებული მიღებული ფხვნილებით დამზადებული ელექტროდები გამოიყენება მხურვალ- და ცვეთამედეგ პირობებში მომუშავე დეტალების ზედაპირების დამცავი დანაფარებისათვის. კერძოდ, მანქანათმშენებლობის, საავიაციო, მეტალურგიულ, ნავთობ-გადასამუშავებელ, ქვის დამამუშავებელ, სამთო გამამდიდრებელ, საიუველირო, ინდივიდუალური შრომის და სხვა ობიექტებზე სპეციალური დანიშნულების და ფართო მოხმარების დეტალების ზედაპირების დასაფარად. ამ დროს დანაფარების საექსპლუატაციო თვისებები არსებულთან შედარებით იზრდება 20-25%-ით.

________________________________________________________________________________

თვითგავრცელებადი მაღალტემპერატურული სინთეზის ელექტროგლინვით გრადიენტული კომპოზიციური მასალების მიღების ტექნოლოგიის დამუშავება 

4. პროექტის მიზანი

პროექტის მიზანია დამუშავდეს სპეციალური კაზმებიდან მაღალხარისხოვანი, საერთაშორისო სტანდარტით გათვალისწინებული თვისებების მქონე გრადიენტული დამცავი ფილების მიღების ტექნოლოგია. ამასთან, ახლო პერსპექტივაში განხორციელდეს კომპოზიტებისა და ალუმინის ფენებიდან შედგენილი გრადიენტული დამცავი ფილების და კოროზიამედეგი, ცვეთამედეგი, ჯავშანმედეგი მასალების მიღების შესაძლებლობის კვლევა.


პროექტის ჯამური ბიუჯეტი 2017-2019წწ. – 127250X3=381 750 ლარი.


მთლიანი დოკუმენტი:
2018-2019 წლების სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოების პროგრამის პროექტი
________________________________________________________________________________

1. ფოლადის ფურცლების მიღების ტექნოლოგიის შემუშავება უსხმულო გლინვის მეთოდით.

მოსალოდნელი შედეგები:

შემუშავებული ტექნოლოგიით “უსხმულო გლინვის“ ლაბორატორიულ დანადგარზე მიღებულ იქნება ლითონური ფურცლების საცდელი ნიმუშები.

უსხმულო გლინვის მეთოდის ათვისება 6÷7-ჯერ შეამცირებს ენერგორესურსების ხარჯს, 5÷6% ლითონის დანაკარგებს. მკვეთრად გაუმჯობესდება ეკოლოგიური მაჩვენებლები, 60÷70%-ით შემცირდება ძვირადღირებული საგლინავი დგანების რაოდენობა, შესაბამისად მათი განლაგებისათვის საჭირო ფართი.

აღნიშნული ტექნოლოგია, შესაძლებელია წარმატებით იქნას გამოყენებული მსუბუქი სამხედრო ტექნიკის დასაცავად განკუთვნილი სპეციალური დანიშნულების ფოლადების (მაგალითად ჯავშანფოლადის) ფურცლების მიღებისათვის.

________________________________________________________________________________

5. კარბო-ნიტრიდ-ბორიდების ფუძეზე ახალი მაღალეფექტური ლითონკერამიკული მასალების ტექნოლოგიების შემუშავება 

მოსალოდნელი შედეგები:

თვითგავრცელებადი მაღალტემპერატურული სინთეზით მიღებილი იქნება ახალი მრავალფუნქციური ლითონკერამიკული მასალები კარბო-ნიტრიდ-ბორიდების ფუძეზე. მათ ექნებათ მაღალი სისალე (88-92 HRA), ცვეთამედეგობა (10÷15·10-7მმ3·ნ-1·მ-1), სიმტკიცის ზღვარი კუმშვაზე (3000-4000 მპა) საკმარის დარტყმით სიბლანტესთან ერთად.

მიღებული მასალები შესაძლებელია გამოყენებული იქნას როგორც სამოქალაქოდანიშნულებით: ადიდვის თვალაკების, საჭრისების, ტვიფრების (მაღალტემპერატურული სტატიკური ტვიფრისათვის), ასევე შესაბამისი თვისებების მიღწევის შემთხვევაში გამოიცდება სამხედრო დანიშნულებითაც. კერძოდ, მაღალი სისალის-90HRA, და მაღალი ენერგიის (3760 ჯოული) მქონე ტყვიებისაგან ობიექტის დამცავი საჯავშნე ფილების დასამზადებლად.

შემუშავებული ლითონკერამიკული მასალებიდან დამზადებული იქნება ლითონდამამუშავებელი ნაკეთობები (ადიდვის თვალაკები, საჭრისები, ტვიფრები მაღალტემპერატურული სტატიკური ტვიფრვისათვის) და საცდელი საჯავშნე ელემენტები. მიღებულ ნაკეთობებზე ჩატარდება შესაბამისი გამოცდები.

________________________________________________________________________________

7. ქლორიდული კაზმიდან ნიკელის ფუძეზე დისპერსიულად განმტკიცებული კომპოზიციური ფხვნილების მიღება მხურვალ და ცვეთამედეგი დანაფარებისათვის 

მოსალოდნელი შედეგები:

ქლორიდული კაზმიდან ნიკელის ფუძეზე დისპერსიულად განმტკიცებული კომპოზიციური ფხვნილები მხურვალ - და ცვეთამედეგი დანაფარებისათვის გამოყენებული იქნება შერჩეულ სამხედრო დანიშნულების მანქანა-მექანიზმების ნაწილების და დეტალების (მცირე და საშუალო ზომის) ზედაპირების განმტკიცება-ლეგირებასათვის.

მთლიანი დოკუმენტი:

2011-2012 წლების სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოების პ რ ო გ რ ა მ ა

________________________________________________________________________________

სამხედრო ტექნიკის მუხლუხების საექსპულატაციო მახასიათებლების გაუმჯობესების საკმაოდ საინტერესო პროექტი:

4.სპეციალური დანიშნულების ფოლადების მოდიფიცირების ინოვაციური ტექნოლოგიის დამუშავება

ეტაპი 2. ახალი ცვეთამედეგი ფოლადების მოდიფიცირების ტექნოლოგიის დამუშავება და საპილოტო ნიმუშების - მუხლუხა ტექნიკის სავალი ნაწილის სექციის თითა და სამსხრეველას ყბა-მიღება. 2013წ. 

პრობლემის აღწერა:

ფოლადის საექსპლუატაციო თვისებების გაუმჯობესების ერთერთ ეფექტურ საშუალებას მოდიფიცირება წარმოადგენს. ჩვეულებრივ, მოდიფიკატორებად ტუტე (მაგნიუმი, კალციუმი), იშვიათი (ცერიუმ, იტრიუმი) ლითონების, ტიტანის, ვანადიუმის, ბორისა და ზოგი სხვა ელემენტების შემცველი შენადნობები გამოიყენება. ასეთი შენადნობების მიღება ინდუქციურ ღუმელებში სილიკოთერმული მეთოდითაა შესაძლებელი.

ამჟამად თხევადი ფოლადის მოდიფიცირების პროცესში ნანორეაგენტების გამოყენების ხვედრთი წილი მატულობს. რის შედეგადაც ფოლადის სიმტკიცის მაჩვენებლები მნიშვნელოვნად უმჯობესდება, ხოლო ფოლადის პლასტიკურობა და დარტყმითი სიბლანტე მცირდება. ეს მოვლენა ნაკეთობების ზოგიერთი კვანძების საექსპლუატაციო თვისებებზე უარყოფით გავლენას ახდენს. მაგალითად, მუხლუხა ტექნიკის სავალ ნაწილზე, სამსხრეველას ყბებზე და ა. შ. აქედან გამომდინარე, ნანორეაგენტებით დისპერსიულად განმტკიცებული ფოლადის პლასტიკური თვისებებისა და დარტყმითი სიბლანტის გაზრდა აქტუალურ პრობლემას წარმოადგენს. მისი გადაწყვეტა კი ფოლადის მოდიფიცირების ახალი ტექნოლოგიის დამუშავებითაა შესაძლებელი. ამ ტექნოლოგიით მიღწეული უნდა იქნეს, ერთდროულად, ფოლადის როგორც სიმტკიცის ასევე პლასტიკურობისა და დარტყმითი სიბლანტის მაჩვენებლების გაუმჯობესება.

პროექტის მიზანი:

ინტენსიური ცვეთისა და ძლიერი დარტყმითი დატვირთვების პირობებში მომუშავე სპეციალური დანიშნულების, მაღალი მექანიკური თვისებების მქონე, ფოლადების მოდიფიცირების ახალი ტექნოლოგიის დამუშავება და მიღებული, ოპტიმალური შედგენილობის, ფოლადისგან საპილოტო ნიმუშების დამზადება.

განხორციელების გზები:

- ლაბორატორიულ ინდუქციურ ღუმელში, გრაფიტის ტიგელში, სილიკოთერმული მეთოდით მიღებული იქნება მრავალკომპონენტიანი მოდიფიკატორები: სილიციუმკალციუმ-ალუმინი, სილიციუმ-კალციუმ-მაგნიუმი და სილიციუმ-ბორ-ტიტანი;

- საექსპერიმენტო ნანორეაგენტები მიღებული იქნება შესაბამისი ელემენტების მარილების წყალხსნარებიდან. თხევადი ფოლადის მოდიფიცირებისათვის ნანორეაგენტები ფხვნილის ან ბრიკეტების სახით იქნება გამოყენებული; 

- ლაბორატორიულ ინდუქციურ ღუმელში (მაგნეზიტის ტიგელში), მანგანუმიანი და მაღალმანგანუმიანი აუსტენიტური ფოლადებისათვის, მოდიფიცირების ახალი ტექნოლოგია დამუშავდება. ამ ფოლადებს ცვეთასა და დარტყმითი მედეგობაზე განსაკუთრებულად მაღალი მოთხოვნები წაეყენება. 

მოსალოდნელი შედეგები:

- მიღებული იქნება შემდეგი შედგენილობის ფოლადის მოდიფიკატორები:

1. 55 – 65 % სილიციუმი, 6 – 10 % კალციუმი, 4 – 7 % ალუმინი, დანარჩენი – რკინა;
2. 55 – 65 % სილიციუმი, 6 -10 % კალციუმი, 3 – 5 % მაგნიუმი, 3 – 5 % ალუმინი დანარჩენი – რკინა;
3. 55 – 65 % სილიციუმი, 1 – 3 % ბორი, 3 – 5 % ტიტანი, დანარჩენი – რკინა.

• დამუშავდება სპეციალური დანიშნულების ფოლადების კომპლექსური მოდიფიცირების ინოვაციური ტექნოლოგია. სტანდარტულ მოთხოვნებთან შედარებით, მოსალოდნელია აღნიშნული ფოლადების თვისებების 20–35%-ით მატება. დამუშავებული ნანოოქსიდური სტრუქტურის მქონე ფოლადებისგან დამზადდება საპილოტო ნიმუშები – მუხლუხა ტექნიკის სავალი ნაწილისსექციის თითა და სამსხრეველას ყბა. 

მთლიანი დოკუმენტი:

2013-2014 წლების სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოების პ რ ო გ რ ა მ ა

________________________________________________________________________________

2. უსხმულო გლინვით ალუმინის 8-11მმ –იანი ნამზადების წარმოებისას პროცესის ოპტიმალური ტექნოლოგიური პარამეტრების დადგენა

მოსალოდნელი შედეგები:

შემუშავებული ტექნოლოგიით ჩამოსხმა - გლინვის ლაბორატორიულ დანადგარზე მიღებულ იქნება ლითონური ფურცლების საცდელი ნიმუშები.

უსხმულო გლინვის მეთოდის ათვისება 6÷-7-ჯერ შეამცირებს ენერგორესურსების ხარჯს, 5-6% ლითონის დანაკარგებს. მკვეთრად გაუმჯობესდება ეკოლოგიური მაჩვენებლები, 60÷-70%-ით შემცირდება ძვირადღირებული საგლინავი დგანების რაოდენობა, შესაბამისად მათი განლაგებისათვის საჭირო ფართი.

დამუშავდება და რეკომენდაცია გაეწევა უსხმულო გლინვის მეთოდით საჭირო ზომის ალუმინის ფურცლების (5-10 მმ) გლინვის საწარმოო ტექნოლოგიას. მიღებული მასალები შესაძლებელია წარმატებით იქნას გამოყენებული მსუბუქი სამხედრო ტექნიკის დასაცავად. 

პროექტის შედეგების შეფასება და მონიტორინგის მექანიზმები

 პროექტის შედეგები შეიძლება შეფასდეს:

• მიღებული სხვადასხვა სისქისა და სიგანის საფურცლე ნამზადებით, რომლებიც შემდგომი გლინვის პროცესით დაიყვანება გარკვეული ზომების ფურცლებლად.

• სამეცნიერო ანგარიშში მოყვანილი შედეგებით;

• გამოსაქვეყნებლად მომზადებული მასალებით.

• დასაპატენტებლად მომზადებული მასალებით;

კვლევის შედეგები მოხსენდება ინტიტუტის სამეცნიერო საბჭოს; რეკომენდაციები გადაეცემა თავდაცვის სამინისტროს. საჭიროების შემთხვევაში მიღებული ახალი ინფორმაცია გამოქვეყნდება და მოხსენდება სამეცნიერო ღონისძიებებზე

_________________________________________________________________________________

3. სპეციალური დანიშნულების მაღალ აზოტიანი კოროზიამედეგი ფოლადების დამუშავება 

მოსალოდნელი შედეგები:

1. მიღებულ იქნება მარტენსიტული კლასის, კოროზიამედეგი, მაღალი სიმტკიცის ფოლადი სამხედრო დანიშნულების კონსტრუქციებისათვის.

2. მიღებულ იქნება ფოლადი კოროზიულად მაღალ აგრესიული გოგირდწყალბადის შემცველ წყლებს (მათ შორის ზღვის) და ნავთობის არეებში მომუშავე კონსტრუქციებისათვის. 

________________________________________________________________________________

როგორც ჩანს "დელტა: 12,7 მმ ტყვიებისგან ტექნიკის დაცვაზე მუშაობს (საუბარია კერამიკულ ჯავშანფილებზე):

4. Ti-B-C-N სისტემის კერამიკული მასალების ფუძეზე გრადიენტული საჯავშნე ელემენტების მიღების ტექნოლოგიების შემუშავება. 

პროექტის მიზანი:

თვითგავრცელებადი მაღალტემპერატურული სინთეზით არადეფიციტური, არალიმიტირებული ნედლეულიდან იაფი, მსუბუქი, Ti-B-C-N სისტემის კერამიკული მასალების ფუძეზე, გრადიენტული საჯავშნე ელემენტების მიღების ტექნოლოგიების შემუშავება.

მოსალოდნელი შედეგები:

თვითგავრცელებადი მაღალტემპერატურული სინთეზით მიღებილი იქნება ახალი მაღალეფექტური გრადიენტული საჯავშნე მასალები Ti-B-C-N სისტემის ფუძეზე. მათ ექნებათ მაღალი სისალე და ცვეთამედეგობა საკმარის დარტყმით სიბლანტესთან ერთად.

მიღებული მასალები შესაძლებელია გამოყენებული იქნას როგორც ცვეთამედეგი ნაკეთობების: ადიდვის თვალაკების, საჭრისების, ტვიფარების (მაღალტემპერატურული სტატიკური ტვიფრვისათვის), ასევე მაღალი სისალის 90HR, მათ შორის WC გულარიანი მაღალი ენერგიის (3760 ჯოული) მქონე ტყვიისაგან ობიექტის დამცავი საჯავშნე ფილების დასამზადებლად და აგრეთვე 12,7 კალიბრის 18000-20000 ჯოული ენერგიის მქონე ტყვიისაგან ტექნიკის დასაცავად.

შემუშავებული გრადიენტული საჯავშნე მასალებიდან დამზადებული იქნება საცდელი საჯავშნე ელემენტები და საჯავშნე ფილები. ჩატარებული იქნება მათი ბალისტიკური გამოცდები.

პროექტის შედეგების შეფასება და მონიტორინგის მექანიზმები

- ბალისტიკური გამოცდების საშუალებით დადგინდება, შემუშავებული გრადიენტული საჯავშნე მასალებიდან დამზადებული ფილების ჯავშანფილებად გამოყენების შესაძლებლობა.

- მიღებული ახალი ინფორმაცია გამოქვეყნდება და მოხსენდება სამეცნიერო კონფერენციებზე.

- შედეგები შეიძლება შეფასდეს პატენტითა და გამოქვეყნებული სტატიებით.

- შედეგები მოხსენდება ინსტიტუტის მასალათმცოდნეობის სემინარს და სამეცნიერო საბჭოს, შემდეგ გადაეცემა “დელტას”. 

მთლიანი დოკუმენტი:

2015-2016 წლების სამეცნიერო –კვლევითი სამუშაოებისპ რ ო გ რ ა მ ა