რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის ეშელონირება

სანამ სტატიას წაიკითხავთ, გთხოვთ გადახვიდეთ მითითებულ ბმულზე (ყავისფრად მონიშნული ტექსტი) და მოიწონოთ ჩვენი სამხედრო თემატიკის გევრდი - No Man's Land

................................................................................................................................................................................

რადგანაც ჰიპერბგერითი ტექნოლოგიები თანამედროვე რაკეტების შესაძლებლობების რადიკალურ ტრანსფორმაციას იწვევს, სისტემები, რომლებიც მათგან დასაცავად გამოიყიენება, განვითარების უწყვეტ ციკლში იმყოფებიან. მრავალშრიანი თავდაცვითი საშუალებები მოიცავს მძლავრ ლოკაციურ რადარებს, მეწინავე კომპიუტერულ ანალიზს, გზაგადამჭრელ რაკეტებს და ამ ბოლომ დროს ძაან გავრცელებულ მიმართული ენერგიის შეიარაღებას (ლაზერებს). აღნიშნული საშუალებები გადამწყვეტ როლს თამაშობენ როგორც კონტინენტური, ასევე საექსპედიციო ანტისარაკეტო თავდაცვის ინტეგრირებულ ქსელებში.

"რაკეტა შესანიშნავად მუშაობდა, თუ არ ჩავთვლით იმას რომ არასწორ პლანეტაზე დაეშვა" (The rocket worked perfectly, except for landing on the wrong planet) - განაცხადა ვერნერ ფონ ბრაუნმა, მეორე მსოფლიო ომის ბოლო დღეებში ლონდონზე წარმატებული სარაკეტო იერიშების შედმეგ.

პირველივე დღეებიდან, ფრთოსან და ბალისტიკურ რაკეტებს და მათგან თავდაცვის საშუალებებს შორის ტექნოლოგიური "კატა-თაგვობანას" თამაშ მიმდინარეობს, რაც როგორ თავდამსხმელებს, ასევე თავდამცველებს, მუდმივი ტაქტიკური და სტრატეგიული სტრიმის შექმნის შესაძლებლობას აძლევს.

რაკეტა LGM-118A Peacekeeper-ის განცალკევებადი, თვითამიზნებადი ქობინის ბლოკების შემოსვლის მომენტი ატმოსფეროში

ბოლო წლებში "განცალკევებადი, ინდივიდუალური თვითდამიზნებადი ბლოკებით აღჭურვილი ქობინების" და ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტების გამოჩენა საგრძნობლად აფერხებდა საიმედო, ეკონომიკურა ეფექტური და გადარჩენადობის მაღალი ხარისხის მქონე ანტისარაკეტო თავდაცვის შექმნას. საპასუხოდ აშშ-მ, რუსეთმა, ჩინეთმა, ინდოეთმა, ისრაელმა და საფრანგეთმა დიდი თანხები ჩადეს სახმელეთო, საჰაერო და საზღვაო ბაზირების ანტისარაკეტო სისტემების შექმნაში. 

წარსულში რეიგანის ადმინისტრაციის მიერ წამოყენებული "სტრატეგიული თავდაცვის ინიციატივის" (Strategic Defence Initiative - SDI) პოსტულატი, რომელიც უპირატესობას ანიჭებდა კოსმოსურ, კერძოდ კი ლაზერით აღჭურვილ თანამგზავრებს, როგორც ეკონომიკურად ეფექტურ და სიცოცხლისუნარიან ანტისარაკეტო სისტემას, ერთ-ერთი მიზეზი გახდა სსრკ-ს ეკონომიკური კოლაფსისა და თვითონ აშშ მიიყვანა თავისი ფინანსური და საწარმოო შესაძლებლობების ზღვარზე.

მაგრამ რაკეტების სირთულე, რომელიც შერწყმულია სიჩქარესთან, მანევრულობასთან და სისტემის ორიენტაციის ცვლასთან, ტაქტიკური და სტრატეგიული ანტისარაკეტო თავდაცვისგან მრავალშრიან მიდგომას მოითხოვს, რითაც მას ფასსა და სირთულეს უმატებს. ანტისარაკეტო თავდაცვა სამ დონედ იყოფა და თვითოეული მათგანი ტექნოლოგიებისა და პლატფორმების სხვადასხვა დონეს მოითხოვს. ქვემოთ ამოთვლილია მაგალითები:

ტაქტიკური: მისი დანიშნულებას ახლო მანძილე მოქმედ, 1,5კმ/წმ-ზე ნაკლები სიჩქარის მქონე ტაქტიკურ, ბალისტიკურ რაკეტებთან ბრძლა წარმოადგენს. ტაქტიკურ რსთ სისტემებს, როგორც წესი ახასიათებს მცირე მანძილზე მოქმედება (20-დან 80 კილომეტრამდე), იცავენ მსხვილი ინფრასტრუქტურის მქონე რაიონებს, მათ შორის ქალაქებს, პორტებს, აეროდრომებს და მეწინავე სამხედრო ბაზებს. დღეისთვის მსგავს სისტემებს განეკუთვნებიან ამერიკული MIM-104 Patriot, ებრაული Iron Dome და რუსული С-300В. 

ოპერატიული: მისი დანიშნულებას საშუალო მანძილე მოქმედ, 3კმ/წმ სიჩქარის მქონე, ბალისტიკურ რაკეტებთან ბრძლა წარმოადგენს. ის უზრუნველყოფს საბრძოლო მოქმედებების ლოკალური რაიონის თავდაცვას (როგორც ჩვეულებრივ რამდენიმე ასეული კილომეტრის რადიუსში). დღეისთვის მსგავს სისტემებს განეკუთვნება ამერიკული THAAD, ებრაული Arrow და რუსული С-400. 

სტრატეგიული: მისი დანიშნულებას, 7კმ/წმ სიჩქარის მქონე, საკონტინენტთაშოიროს ბალისტიკურ რაკეტებთან ბრძლა წარმოადგენს. ეს სისტემები სენსორების, კომპიუტერულ სისტემებსა და რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის რაკეტების რთულ ქსელს ეფუძნება. დღეისთვის მსგავს სისტემებს განეკუთვნება რუსული А-135, რომელიც იცავს მოსკოვს და ამერიკული GMD (Ground-Based Midcourse Defense).

რსთ-ს ეშელონირების ამერიკული პარადიგმა

მიუხედავად იმისა, რომ თავდაცვითი სისტემების როლები და შესაძლებლობები ასე კონკრეტულადაა განსაზღვრული, სარაკეტო სისტემების სწრაფი განვიტარება და მათი მობილურობა და სისწრაფე ასიმეტრიულ საფრთხეებთან ერთად, ქმნიან სერიოზულ პრობლემებს, რომლებიც ანალოგიურად მოქნილ და შთამბეჭდავ პასუხს მოითხოვენ, რათა ეფექტურად მოხდეს სამხედრო და სამოქალაქო ინფრასტრუქტურის დაცვა. ვნახოთ უახლოეს წლებში რას შემოგვთავაზებს სამხედრო მრეწველობა.