რუსეთი, NATO და შავი ზღვის რეგიონი

სანამ სტატიას წაიკითხავთ, გთხოვთ გადახვიდეთ მითითებულ ბმულზე (ყავისფრად მონიშნული ტექსტი) და მოიწონოთ ჩვენი სამხედრო თემატიკის გევრდი - No Man's Land

................................................................................................................................................................................

შავი ზღვა დასავლეთსა და რუსეთს შორის ევროპის მომავლისთვის ბრძოლის მნიშვნელოვან რეგიონს წარმოადგენს. 2014 წლისთვის, როდესაც რუსეთი ყირიმში შეიჭრა, რეგიონში უკვე 20 წლის მანძლზე მიმდინარეობდა კონფლიქტები და რუსეთმა 2008 წლამდე სხვა ქვეყნების წინააღმდეგ ოთხჯერ გამოიყენა სამხედრო ძალა.

2019 წლის მარტში, ბუქარესტში განხორციელებულ სამიტზე, რუმინული მხარის მიერ გაკეთებული განცხადების თანახმად - რუსეთი ასევე იყენებს ინფორმაციულ, ეკონომიკურ, ენერგეტიკულ და საიდუმლო ინსტრუმენტებს, რათა განახორციელოს თავისი მიზნები, რომელთა მიხედვითაც შავი და აზოვის ზღვა უნდა გადაიქცეს ვირტუალურ შიდა სივრცედ, რომელზეც რუსეთს ექნება მოქმედების ისეთივე თავისუფლება, როგორიც მას დღეს კასპიის ზღვაში აქვს.

იმ დროს როდესაც შავი ზღვის სანაპიროს ქვეყნები ცდილობენ დაიცვან თავი რუსეთის მტრული ჩარევისგან და სხვა შიდა და გარე პოლიტიკური ფაქტორებისგან და იმავდროულად ევროკავშირის ან ჩრდილოეთ ატლანტიკური ალიანსის წევრობა ან წევრობის სურვილი დიდ გავლენას ახდენს მათი ინტერესების თანხვედრასა ან შეუთანხმებლობაზე. ამ პირობებში დასავლეთის ქვეყნებს უჭირთ გაერკვნენ და საერთო ინტერესების დასაცავად განახორციელონ თანმიმდევრული პოლიტიკა, განახორციელონ საერთო მდგრადი სტრატეგია და წინააღმდეგობა გაუწიონ რუსეთის მხრიდან არაკეთილმიზნობრივ გავლენასა და დაშინებას.

მნიშვნელოვანი შედეგები

შავ ზღვის პერიფერიებზე გავლენის აღდგენაში რუსეთისთვის თვითონ შავ ზღვას უკავია წამყვანი როლი.

• რუსების მიერ ყირიმის ოკუპაციამ და მილიტარიზაციამ, შავი ზღვის ფლოტის მოდერნიზაციამ და სამხრეთ სამხედრო ოლქის შეიარაღებული შესაძლებლობების გაფართოვებამ, გააძლიერა მისი გავლენა რეგიონში და ასევე გაზარდა რუსული ძალის პროეცირების მაშტაბები ხმელთაშუაზღვასა და ლევანატზე.

• მოსკოვის ძირითადი მიზნები რეგიონში არსებული ყველა ქვეყნის პირობების გათვალისწინებითაა შედგენილი და მათ რომელიმე ბლოკში გაერთიანებას და რუსეთის ეკონომიკური, პოლიტიკური და მავნებელი გავლენის წინაშე მათ დაუცველად დატოვებას ისახავს მიზნად.

რეგიონის ქვეყნების განსხვავებული და ხშირად საპირისპირო ინტერესები  რუსეთის გავლენისა და რეგიონში დაშინების დასაპირიპირებლად დასავლეთის მიერ ერთიანი მდგრადი სტრატეგიის შემუშავებას ართულებს.

• დასავლეთის ნებისმიერი სტრატეგია პირველ რიგში საკმაოდ ეფექტური უნდა იყოს, რათა დაუპირისპირდეს რუსეთის საინფორმაციო ოპერაციებს, მავნე გავლენას და ჰიბრიდულ საფრთხეებს.

• დასავლეთი და ევროკავშირი უფრო საგრძნობლად უნდა ჩაეერთონ არასამხედრო საკითხებში, მათ შორის განაახლონ სამშვიდობო მოლაპარაკებები და ეკონომიკური პროექტების, რეგიონალური ინფრასტრუქტურისა და ინტეგრირებული ინიციატივების მხარდაჭერა, რაც რუსეთის გავლენისგან წინააღმდეგობის გაწევაში დაეხმარება.

• შეკავების საიმედო სამხედრო პოზიცია არაა აუცილებელი რუსეთის შესაბამისი იყოს. რუსული რაკეტების საფრთხისგან დასაცავად მეწინავე სანაპირო და ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცის სისტემების გაშლამ რუმინეთსა და ბულგარეთში, NATO-ს სწავლებების და უკრიანისთვის და საქართველოსთვის დახმარების გაფართოებამ, რათა ამათ მოახერხონ ეროვნული თავდაცვითი შესაძლებლობების გაუმჯობესება, შეიძლება გააძლიეროს რეგიონალური შეკავების ძალისხმევა.

• სპეციალური ორმხრივი პარტნიორობა თანხხმვედრი პრიორიტეტების სფეროში - კიდევ ერთი გზაა რეგიონალური თანამშრომლობის განვითარებისთვის.

რეკომენდაციები

• რადგანაც არ არსებობს შავი ზღვის უსაფრთხოების სუფთა სამხედრო გზით მოგვარების გზა, ამიტომ დასავლეთის ეფექტურმა სტრატეგიამ რეგიონის მოსახლეობის მიზნებთან მიმართებაში უკეთესი კონკურენცია უნდა გაუწიოს რუსეთს. ამისთვის აუცილებელია უფრო ეფექტური და უფრო ინტეგრირებული სტრატეგიული საკომუნიკაციო ძალისხმევა, და ასევე გააძლიერებს კიბერ და ჰიბრიდული საფრთხეების მიმართ ძალისხმევას.

• ასევე არსებობს შეკავების უფრო საიმედო და მდგრადი სამხედრო სისტემის აუცილებლობა. NATO-მ და მოკავშირეებმა იმის ნაცვლად რომ შეესაბამებოდნენ რუსეთის სამხედრო შესაძლებლობებს ყველა მიმართულებაზე, რეგიონებში შეუძლიათ შეკავების მიზნით გაშალონ მეწინავე ჰსთ და სანაპირო დაცვის სისტემები რუმინეთსა და ბულგრაეთში, რათა ეფექტურად შეაკავონ შავი ზღვიდან მომავალი რუსული სარაკეტო საფრთხე. უკრაინასთან და საქართველოსთან მუმდივი თანამშრომლობა მათი ეროვნული უსაფრთხოების გაძლიერებაში ასევე დაეხმარება რეგიონალურ შეკავებას.

• დასავლეთი და ევროკავშირი უფრო საგრძნობლად უნდა ჩაეერთონ არასამხედრო საკითხებში, მათ შორის განაახლონ სამშვიდობო მოლაპარაკებები და ეკონომიკური პროექტების, რეგიონალური ინფრასტრუქტურისა და ინტეგრირებული ინიციატივების მხარდაჭერა, რაც რუსეთის გავლენისგან წინააღმდეგობის გაწევაში დაეხმარება

• "ბრძოლის" შავი ზღვის ფარგლებს გარეთ გადატა - ეს კიდევ ერთი საშუალებაა. მოკავშირეებს და პარტნიორ-თანამოაზრეებს შეუძლიათ გამოავლინონ სხვა პრობლემატური რეგიონები, სადაც მოწყვლადი იქნება რუსული ინტერესები და შემდეგ მიანიშნონ კრემლს, რომ შავ ზღვაში შემდგომი აგრესიუოი ქმედებები გამოიწვევს სხვა რეგიონში მათი პოზიციების დასუსტებას.

წყარო - Russia, NATO, and Black Sea Security Strategy